Βιβλίο,  Παιδαγωγικά

Η ιστορική προέλευση των Παραμυθιών 


Οι αρχαιότερες γραπτές ιστορίες που ανακαλύφθηκαν ήταν στην Ανατολή και αποτελούνταν από μια συλλογή από σανσκριτικά παραμύθια με πέντε βιβλία, τα Ινδικά Πανχατάντρα. Δε γνωρίζουμε πότε γράφτηκαν, πιστεύεται όμως ότι έφτασαν στην Ελλάδα την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Τα βιβλία αυτά τα χρησιμοποιούσαν για να εκπαιδεύσουν τους νεαρούς Ινδούς αριστοκράτες. Υπάρχουν επίσης οι βουδιστικοί θρύλοι Πατάκα, οι οποίοι έχουν γραφτεί πριν από 2000 χρόνια και οι περσικοί μύθοι Νεράιδες και Τζίνι, ενώ οι αρχαιότεροι από όλους εμφανίστηκαν στην Αίγυπτο το 1400 π.Χ. 

Η παλαιότερη συλλογή παραμυθιών στην Ευρώπη εμφανίστηκε μετά την εποχή της Αναγέννησης στην Ιταλία και συγκεκριμένα στη Βενετία το 1550 από τον Στραπαρόλα, όταν δημοσίευσε τα Νότι Πιατσέβολι. Αποτελούνταν από μια συλλογή που περιελάμβανε αστεία, αινίγματα και ιστορίες. Έναν αιώνα αργότερα ο Τζιαν – Μπατίστα Μπαζίλ έγραψε το Πενταήμερο το οποίο θεωρείται και η καλύτερη συλλογή παραμυθιών.

Κάποιες από αυτές τις ιστορίες μεταφράστηκαν στα γαλλικά γύρω στο 1560-76 και δημοσιεύτηκαν από τον Κάρολο Περρώ με τίτλο Ιστορίες των Ξωτικών. Αυτή η συλλογή ήταν η αρχή για την εδραίωση των παραμυθιών στην Ευρώπη. Ο Γάλλος Σεντύβ μελέτησε τα παραμύθια του Περρώ και διατύπωσε την άποψη ότι προέρχονταν από παλιές τελετουργίες. Στη συνέχεια ακολούθησαν τα παραμύθια των αδερφών Γκριμ από την Γερμανία. 

Ο Γάλλος Βαν Γκένεπ σύνδεσε το παραμύθι με τον τοτεμισμό και τις σχετικές τελετές. Ο Γερμανός Νάουμαν υποστήριξε ότι υπάρχουν πολλά ίχνη λατρευτικών τελετών στο παραμύθι, πρέπει όμως να διερευνηθούν προσεκτικά. Οι θεωρίες αυτές έχουν συμβάλλει στην κατανόηση των παραμυθιών, αλλά δεν μας εξηγούν την καταγωγή τους. Σήμερα τα βιβλία των παραμυθιών είναι δημοφιλή όχι μόνο σαν ιστορίες για παιδιά αλλά και σαν αντικείμενο μελέτης ανθρωπολογικών, ψυχολογικών και μεταφυσικών ερευνών. 

Κατά την εποχή του Μεσαίωνα κάποια απαγορεύτηκαν διότι θεωρήθηκαν ως παγανιστικά μαγικά εργαλεία ή ιδεολογήματα εξέγερσης κατά της φεουδαρχικής κοινωνίας όπου, ο φτωχός νέος της κατώτατης κοινωνικής τάξης φτάνει να παντρευτεί την βασιλοπούλα υπερβαίνοντας το εθιμικό δίκαιο. 

Σε πολλές χώρες, όπως για παράδειγμα στη Βόρεια Αφρική, πιστεύεται ότι εκείνος που διηγείται παραμύθια, όσο ο ήλιος λάμπει, κινδυνεύει να χάσει τα μαλλιά του. Σε άλλα μέρη πιστεύεται ότι τα παραμύθια πρέπει να λέγονται μόνο κατά τη διάρκεια του θερισμού. Όμως, ο παραδοσιακός και ασφαλής τρόπος και χρόνος για να διαβάσει κάποιος παραμύθια είναι το βράδυ, κοντά στο τζάκι, με κλειστές τις πόρτες και παράθυρα. Η επιτυχία των παραμυθιών σε όλες τις χώρες και τους πολιτισμούς του κόσμου εδώ και χιλιάδες χρόνια δείχνει ότι μέσα από τα διάφορα επίπεδα ερμηνείας τους, έχουν να διδάξουν τόσο τους ενήλικες όσο και τα παιδιά. Παρόλο που τα παραμύθια υπάρχουν από τόσο παλιά σε όλον τον κόσμο, οι πλοκές τους είναι σχετικά λίγες και υπάρχουν ομοιότητες σε όλες τις χώρες μια και αλλάζουν προσαρμοζόμενες κάθε φορά στο νέο πολιτιστικό τους περιβάλλον. 

Βιβλιογραφία

Cooper J. C., Ο Θαυμαστός Κόσμος των Παραμυθιών, εκδόσεις Θυμάρι. 
Μαλαφάντης Κ., Το Παραμύθι στην Εκπαίδευση, Εκδόσεις Ατραπός