Επιλόχεια κατάθλιψη

Η επιλόχεια κατάθλιψη είναι ένα είδος κλινικής κατάθλιψης η οποία μπορεί να επηρεάσει τις γυναίκες και λιγότερο συχνά τους άντρες μετά από τη γέννηση ενός παιδιού. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, η επιλόχεια κατάθλιψη επηρεάζει το 15% των γυναικών, ενώ μόνο μία στις τέσσερις περιπτώσεις διαγιγνώσκεται από τους ιατρούς και αντιμετωπίζεται.

 Ο όρος επιλόχεια κατάθλιψη χρησιμοποιείται πλέον ευρύτατα και σε αρκετές περιπτώσεις καταχρηστικά, συγκαλύπτοντας μια σειρά βαρύτερων διαταραχών που ενέχουν σοβαρότερους κινδύνους. Η ευρύτατη χρήση του όρου συνοδεύεται από την αντίληψη ότι η επιλόχεια κατάθλιψη είναι διαφορετική από την «κοινή» κατάθλιψη. Συχνές τέτοιες παρερμηνείες αφορούν την υποτίμηση των συμπτωμάτων, τα οποία δικαιολογούνται λόγω της περιόδου και θεωρούνται παροδικά.

Συνεπακόλουθα, οι ενδιαφερόμενοι δεν ζητούν την κατάλληλη βοήθεια, αυξάνοντας έτσι τον κίνδυνο πρόκλησης βλάβης στον εαυτό τους και στο βρέφος. 

Μια γυναίκα μπορεί να εμφανίσει διαταραχές διάθεσης ή και να αντιμετωπίσει συμπτώματα κατάθλιψης κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή και μετά τη γέννα. 

Η κατάθλιψη, της οποίας η έναρξη λαμβάνει χώρα κατά την εγκυμοσύνη ή και λίγους μήνες μετά τον τοκετό, χαρακτηρίζεται ως περιγεννητική. Συγκεκριμένα, όταν αρχίζει μετά τον τοκετό, ονομάζεται επιλόχεια. 

Παρόλο που οι μέχρι τώρα έρευνες έχουν επικεντρωθεί στην επιλόχεια κατάθλιψη, δεν θα πρέπει να παραγνωρίζουμε τη σοβαρότητα της κατάθλιψης που κάνει αισθητή την παρουσία της στην προγεννητική περίοδο.

Το άτομο που υποφέρει από κατάθλιψη, παρουσιάζει τα εξής:

• Καταθλιπτική διάθεση για το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας σχεδόν κάθε μέρα.
• Νιώθει λυπημένο ή άδειο.
• Είναι ευσυγκίνητο, κλαίει συχνά ή μπορεί να είναι ευερέθιστο.
• Παρουσιάζει έντονη ελάττωση του ενδιαφέροντος ή της ευχαρίστησης σε όλες σχεδόν τις δραστηριότητες. 
• Μπορεί να παρουσιάσει σημαντική απώλεια βάρους, ενώ δεν κάνει δίαιτα ή αντίθετα σημαντική αύξηση βάρους μέσα σε ένα μήνα.
• Αϋπνία ή υπερυπνία.
• Ψυχοκινητική διέγερση ή επιβράδυνση.
• Κόπωση, εξάντληση ή απώλεια ενεργητικότητας σχεδόν κάθε μέρα.
• Ελαττωμένη ικανότητα να σκεφτεί, να συγκεντρωθεί ή να λάβει αποφάσεις. 
• Υποφέρει από αίσθημα αναξιότητας, ενοχής και αυτομομφή.
• Υπερβολική και συχνά αδικαιολόγητη απογοήτευση από τον τοκετό, τον θηλασμό ή άλλες πλευρές της μητρότητας.
• Μειωμένο ενδιαφέρον για κοινωνικές επαφές. 
• Μειωμένη ερωτική διάθεση.

Μπορεί ακόμα να σκέφτεται να κάνει κακό στον εαυτό του ή να έχει ιδέες αυτοκτονίας, συμπτώματα που χρήζουν άμεσης εκτίμησης και παρέμβασης.

Αξίζει να σημειωθεί ότι συχνά αυξημένο άγχος ή και κρίσεις πανικού συνυπάρχουν με τα καταθλιπτικά συμπτώματα.

Το καταθλιπτικό επεισόδιο μπορεί να είναι ήπιο, μέτριο ή σοβαρό, ανάλογα με τον αριθμό των συμπτωμάτων και τον βαθμό έκπτωσης του ατόμου στην επαγγελματική του λειτουργικότητα ή στις συνηθισμένες κοινωνικές δραστηριότητες και τις σχέσεις με τους άλλους.

Ένα καταθλιπτικό επεισόδιο μπορεί να συνοδεύεται από ψυχωτικά στοιχεία, δηλαδή από παραληρητικές ιδέες ή ψευδαισθήσεις, γεγονός που αυξάνει τη σοβαρότητα της κατάστασης.

Έρευνες δείχνουν ότι μια στις τρείς γυναίκες βιώνουν συμπτώματα κατάθλιψης, σε κάποιο στάδιο της κύησης, χωρίς να πληρούνται όλα τα κριτήρια για τη διάγνωση της διαταραχής. 

Σε κάθε περίπτωση, συνιστάται η εκτίμηση από ειδικό ψυχικής υγείας, ο οποίος θα προσδιορίσει το είδος της παρέμβασης που χρειάζεται, ανάλογα με την κρισιμότητα της κατάστασης.