Η ενσυνειδητότητα στα σχολεία και η αυτοφροντίδα των εκπαιδευτικών

Η πρακτική της ενσυνειδητότητας έχει αναδειχθεί ως ένα πολύτιμο εργαλείο για τη διαχείριση του στρες και τη βελτίωση της ψυχικής υγείας. Τα τελευταία χρόνια, η εφαρμογή της σε εκπαιδευτικά περιβάλλοντα έχει βρει ιδιαίτερη αποδοχή, ενώ η ίδια η πρακτική προσφέρει και στους εκπαιδευτικούς τη δυνατότητα να βελτιώσουν την ευημερία τους και την ποιότητα των σχέσεων με τους μαθητές τους. Το άρθρο εξετάζει τις εφαρμογές της ενσυνειδητότητας σε σχολεία και την αυτοφροντίδα των θεραπευτών και των εκπαιδευτικών, βασισμένο σε σύγχρονες μελέτες και καλές πρακτικές.

Ενσυνειδητότητα σε παιδιά και εφήβους

Η ενσυνειδητότητα μπορεί να εφαρμοστεί σε παιδιά από την ηλικία των 5 ετών και άνω, με ομαδικά προγράμματα μέσα στην τάξη. Οι βασικές αρχές περιλαμβάνουν την πρόθεση, την αποδοχή και την προσοχή στο παρόν. Αυτές οι πρακτικές επιτρέπουν στα παιδιά να αναγνωρίζουν και να διαχειρίζονται τα δύσκολα συναισθήματα, να μειώνουν το στρες, να βελτιώνουν την επικοινωνία και τις γνωστικές τους λειτουργίες​.

Η εφαρμογή της ενσυνειδητότητας στα σχολεία δεν αποσκοπεί στο να κάνει τα παιδιά πιο υπάκουα ή να αγνοούν τα συναισθήματά τους. Αντίθετα, τα προγράμματα αυτά ενθαρρύνουν τα παιδιά να ανακαλύψουν τα εσωτερικά τους μέσα για διαχείριση των συναισθημάτων και του στρες, προάγοντας την καλοσύνη και την περιέργεια. Μελέτες έχουν δείξει ότι αυτές οι πρακτικές βοηθούν ιδιαίτερα τα παιδιά με προβλήματα άγχους, κατάθλιψης και ADHD​.

Αυτοφροντίδα εκπαιδευτικών

Η ενσυνειδητότητα αποτελεί επίσης ένα αποτελεσματικό εργαλείο αυτοφροντίδας για τους εκπαιδευτικούς και τους θεραπευτές. Βασική αρχή της ενσυνειδητότητας για τους ενήλικες είναι η ενσωμάτωση αυτών των πρακτικών στην καθημερινή ζωή, καθώς η βιωματική γνώση είναι καθοριστική. Εκπαιδευτικοί και θεραπευτές που εφαρμόζουν την ενσυνειδητότητα αναπτύσσουν μεγαλύτερη ευελιξία, αποδοχή των συναισθημάτων τους και καλύτερη διαχείριση του στρες, κάτι που τους βοηθά να επικοινωνούν πιο αποτελεσματικά με τους μαθητές και τους ασθενείς τους​(ΕΚΠΑ_Ιαν21_Children_PDF).

Οφέλη της ενσυνειδητότητας

Οι πρακτικές της ενσυνειδητότητας βοηθούν τους εκπαιδευτικούς να παρατηρούν τα συναισθήματά τους, να κατανοούν πώς αντιδρούν στο στρες και να προσαρμόζουν τη συμπεριφορά τους στις απαιτήσεις της πραγματικότητας. Με αυτόν τον τρόπο, μειώνεται το αίσθημα εξουθένωσης που συχνά αντιμετωπίζουν οι επαγγελματίες της εκπαίδευσης και της ψυχικής υγείας​(ΕΚΠΑ_Ιαν21_Children_PDF).

Η ενσυνειδητότητα έχει πολλά οφέλη για τα παιδιά, τους εφήβους και τους εκπαιδευτικούς. Μέσω των προγραμμάτων ενσυνειδητότητας, τα παιδιά μαθαίνουν να διαχειρίζονται τα συναισθήματά τους και να επικοινωνούν πιο αποτελεσματικά, ενώ οι εκπαιδευτικοί και οι θεραπευτές αναπτύσσουν δεξιότητες αυτοφροντίδας που τους βοηθούν να αντιμετωπίσουν το στρες και να ενισχύσουν την επαγγελματική τους απόδοση.

Βιβλιογραφία

• Frank et al (2013). The Effectiveness of Mindfulness-based Stress Reduction on Educator Stress and Wellbeing: Results from a pilot study. Mindfulness. DOI 10.1007/s12671-013-0246-2.
• Han, Thich Nhat (2011). Planting Seeds: Practising Mindfulness with Children. Parallax Press.
• Hershfield, J. & Corboy, T. (2020). Mindfulness for OCD: Η ενσυνειδητότητα στην αντιμετώπιση της ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής. Εκδόσεις Βήτα.
• Rempell (2012). Mindfulness for Children and Youth: A Review of the Literature with an Argument for School-Based Implementation. Canadian Journal of Counselling and Psychotherapy, 46(3), 201-220.
• Saltzman, A. (2014). A Still, Quiet place: A Mindfulness program for Teaching Children.
• Zenner et al. (2014). Mindfulness-based interventions in schools: a systematic review and meta-analysis. Frontiers in Psychology, 5, 1-20​.