Η «θρησκευτική» ανατροφή  των παιδιών συνδέεται με λιγότερο αλτρουισμό

Πολλές οικογένειες πιστεύουν ότι η θρησκεία* παίζει σημαντικό ρόλο στην ηθική ανάπτυξη του παιδιού. Ωστόσο, τα παιδιά των θρήσκων γονέων μπορεί να μην επιδεικνύουν τόσο αλτρουισμό όσο πιστεύουν οι γονείς τους, σύμφωνα με μια νέα διεθνή έρευνα του Πανεπιστημίου του Σικάγο. 

 Η μελέτη αξιολόγησε την τάση των παιδιών να μοιράζονται–ένα μέτρο του αλτρουισμού τους–καθώς και την τάση τους να καταδικάζουν και να τιμωρούν τους άλλους λόγω κακής συμπεριφοράς.

Τα παιδιά που προέρχονταν από θρησκευόμενες οικογένειες ήταν λιγότερο πιθανό να μοιραστούν τα πράγματά τους με τους άλλους σε σχέση με τα παιδιά από μη θρησκευόμενες οικογένειες. 

Μια ανατροφή που εμπεριέχει τη θρησκεία συνδέθηκε επίσης με περισσότερες τιμωρητικές τάσεις απέναντι σε αντικοινωνικές συμπεριφορές.

Τα αποτελέσματα έρχονται σε αντίθεση με τις αντιλήψεις των πιστών γονέων που ήταν πιο πιθανό να αναφέρουν ότι τα παιδιά τους είχαν μεγάλο βαθμό ενσυναίσθησης και ευαισθησίας απέναντι στις αντιξοότητες των άλλων ανθρώπων σε σχέση με τους άθρησκους γονείς.

«Τα ευρήματά μας αντικρούουν την κοινή γνώμη και τη δημοφιλή πεποίθηση ότι τα παιδιά που προέρχονται από οικογένειες με θρησκευτικά πιστεύω είναι πιο αλληλέγγυα και ευγενικά προς τους άλλους. Στην έρευνά μας, τα παιδιά από άθεες και άθρησκες οικογένειες ήταν στην πραγματικότητα πιο γενναιόδωρα.» είπε ο Decety, διακεκριμένος  Καθηγητής Ψυχολογίας και Ψυχιατρικής στο Κολλέγιο του Σικάγο και διευθυντής του University of Chicago Child NeuroSuite.

Η μελέτη ερεύνησε 1170 παιδιά ηλικίας 5-12 ετών από 6 χώρες–τον Καναδά, την Κίνα, την Ιορδανία, τη Νότια Αφρική, την Τουρκία και τις Η.Π.Α.

Προκειμένου να αξιολογηθεί ο αλτρουισμός τα παιδιά συμμετείχαν σε μια εκδοχή του παιχνιδιού «Dictator Game,» στην οποία είχαν 10 αυτοκόλλητα και τους δόθηκε η ευκαιρία να τα μοιραστούν με κάποιο άλλο παιδί το οποίο δεν έβλεπαν. Ο αλτρουισμός μετρήθηκε από το μέσο όρο των αυτοκόλλητων που μοιράστηκαν.

Προκειμένου να αξιολογηθεί η ηθική ευαισθησία, τα παιδιά παρακολούθησαν animations μικρού μήκους στα οποία ένας από τους χαρακτήρες σπρώχνει ή πέφτει πάνω σε κάποιον άλλο είτε κατά λάθος είτε σκόπιμα. Αφού είδαν κάθε κατάσταση τα παιδιά ρωτήθηκαν πόσο κακή ήταν κάθε συμπεριφορά και πόσο βαριά τιμωρία άξιζε στον χαρακτήρα.

Οι γονείς συμπλήρωσαν ερωτηματολόγια που αφορούσαν στις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις και πρακτικές και στην αντίληψη της ενσυναίσθησης και της ευαισθησίας των παιδιών τους απέναντι στο δίκαιο. Από το ερωτηματολόγιο δημιουργήθηκαν τρεις μεγάλες ομάδες: οι Χριστιανοί, οι Μουσουλμάνοι και οι άθρησκοι.

Η μελέτη σε συμφωνία και με προηγούμενες έρευνες βρήκε ότι γενικά τα παιδιά ήταν πιο πιθανό να μοιράζονται στις πιο μεγάλες ηλικίες. Αλλά, τα παιδιά από οικογένειες Χριστιανών ή Μουσουλμάνων ήταν σημαντικά λιγότερο πιθανό να μοιραστούν τα αυτοκόλλητά τους. Η αρνητική συσχέτιση μεταξύ θρησκευτικότητας και αλτρουισμού γινόταν όλο και μεγαλύτερη με την ηλικία-τα παιδιά που είχαν εκτεθεί για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα στη θρησκεία μέσα στο σπίτι ήταν αυτά που μοιράζονταν λιγότερο από όλα.

Τα παιδιά από θρήσκες οικογένειες ήταν υπέρ σκληρότερων τιμωριών απέναντι στις αντικοινωνικές συμπεριφορές και καταδίκαζαν πιο έντονα τέτοιες συμπεριφορές σε σχέση με τα άθρησκα παιδιά. Τα αποτελέσματα ενισχύουν προηγούμενες έρευνες σε ενήλικες οι οποίες είχαν βρει ότι η θρησκευτικότητα συνδέεται με τιμωρητικές συμπεριφορές στα διαπροσωπικά παραπτώματα.

«Όλα αυτά τα συμπεράσματα μαζί αποκαλύπτουν την ομοιότητα που υπάρχει σε παγκόσμιο επίπεδο ως προς τον τρόπο με τον οποίο η θρησκεία επηρεάζει αρνητικά τον αλτρουισμό των παιδιών. Αμφισβητούν την άποψη ότι η θρησκευτικότητα διευκολύνει την προκοινωνική συμπεριφορά και αμφιβάλλουν για το αν η θρησκεία είναι απαραίτητη για την ηθική ανάπτυξη–υποδεικνύοντας ότι η εκκοσμίκευση της συζήτησης για την ηθική δε μειώνει την ανθρώπινη καλοσύνη. Στην πραγματικότητα κάνει ακριβώς το αντίθετο» είπε ο Decety.

* Η θρησκευτική διαπαιδαγώγηση, αναφέρεται στην αυστηρότητα και τον ηθικισμό και όχι στην πίστη που μπορεί να μεταδώσουν οι γονείς στα παιδιά τους με της στάσης τους απέναντι σε άλλους ανθρώπους μέσω του παραδείγματός τους.

University of Chicago.

Journal Reference: Jean Decety, Jason M. Cowell, Kang Lee, Randa Mahasneh, Susan Malcolm-Smith, Bilge Selcuk, Xinyue Zhou. The Negative Association between Religiousness and Children’s Altruism across the World.Current Biology, 2015; DOI: 10.1016/j.cub.2015.09.056