Παιδιά και Ήλιος : Πώς τον απολαμβάνουμε με Ασφάλεια

Οι διακοπές αποτελούν μια υπέροχη ευκαιρία για χαλάρωση και διασκέδαση για όλη την οικογένεια. Όμως τα παιδιά παραμένουν πολλές ώρες εκτεθειμένα στον ήλιο παίζοντας. Ο ήλιος αποτελεί μια πηγή υγείας και ευεξίας ωστόσο, είναι σημαντικό να θυμάστε ότι η υπερβολική έκθεση μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία. Είναι σημαντικό να μάθουμε πώς να απολαμβάνουμε τον ήλιο με ασφάλεια, για να προστατεύσουμε τον εαυτό μας και τα παιδιά μας.

Ως γνωστόν χωρίς τον ήλιο δεν θα υπήρχε ζωή στον πλανήτη. Οι επιδράσεις του και στην ζωή του ανθρώπου είναι πολλές και πολύ ωφέλιμες , ιδίως για συνεχώς αναπτυσσόμενους οργανισμούς όπως τα παιδιά. Επιγραμματικά αναφέρεται η σημαντική του επίδραση στην ψυχική και σωματική υγεία, στο ανοσοποιητικό σύστημα, στην ανάπτυξη των οστών και των δοντιών, στην απόκτηση υγιούς
όρασης. Τέλος είναι σημαντική η συμβολή του για τ η ρύθμιση των κιρκάδιων ρυθμών (βιολογικό
ρολόι), που ελέγχουν όλες τις λειτουργίες τουοργανισμού (από την ό ρ ε ξ η , τ η ν αρτηριακή
πίεση έως τησωματική θερμοκρασία και τον ύπνο).

Το δέρμα είναι το μεγαλύτερο όργανο του σώματος και ο προστατευτικός «φραγμός» που χωρίζει το σώμα από το περιβάλλον. Διαθέτει ορισμένες μοναδικές ιδιότητες, απαραίτητες για την επιβίωση του ανθρώπου: Είναι αδιαπέραστο από μικροοργανισμούς και χημικές ουσίες (εφόσον δεν έχει προκληθεί τραυματισμός του) και επομένως προστατεύει το σώμα από μικροοργανισμούς και χημικά ερεθίσματα. Ρυθμίζει την εσωτερική θερμοκρασία του σώματος μέσω μηχανισμών, όπως η εφίδρωση και η κυκλοφορία του αίματος. Αποτελεί το πρώτο σημείο επαφής με την ηλιακή ακτινοβολία προστατεύοντας τον οργανισμό από την βλαπτική επίδραση της υπεριώδους ακτινοβολίας μέσω της παραγωγής μιας χρωστικής ουσίας που λέγεται μελανίνη.

Ο ήλιος εκπέμπει τρία είδη υπεριώδους ακτινοβολίας (UV): την UVA, την UVB και την UVC. Η UVC απορροφάται στο μεγαλύτερο μέρος της από την ατμόσφαιρα. Η UVA και η UVB φθάνουν στην επιφάνεια της γης και μπορούν να διεισδύσουν στο απροστάτευτο δέρμα. Όταν η έκθεση στην UV είναι παρατεταμένη, αναπτύσσονται δερματικές βλάβες όπως κοκκίνισμα ή και φουσκάλες (έγκαυμα 1ου ή 2ου βαθμού).Η συνεχόμενη έκθεση στον ήλιο, σε μικρή ηλικία και χωρίς ηλιοπροστασία, μπορεί να μας δημιουργήσει ακόμα πιο σοβαρά προβλήματα καθώς οι βλάβες είναι αθροιστικές και συσσωρεύονται με το πέρασμα του χρόνου με αποτέλεσμα την φωτογήρανση έως και τον καρκίνο του δέρματος. Εκτός από το δέρμα, σοβαρές βλάβες από την υπεριώδη ακτινοβολία υφίστανται και τα μάτια.

Πόση ώρα μπορούμε να καθόμαστε στον ήλιο;
Η ένταση της υπεριώδους ακτινοβολίας εξαρτάται από την ώρα της ημέρας και από την εποχή του χρόνου. Από τους ίδιους παράγοντες εξαρτάται και πόση ώρα πρέπει να διαρκεί η έκθεση του δέρματος στον ήλιο (χωρίς αντηλιακό) για να συνθέσει αρκετή βιταμίνη D. Η λογική έκθεση στον ήλιο δεν βλάπτει το δέρμα. Έχει υπολογιστεί ότι ο μέσος χρόνος έκθεσης στον ήλιο για να παραχθεί αρκετή βιταμίνη D τον χειμώνα είναι περίπου 20 λεπτά, την άνοιξη 11 λεπτά και το καλοκαίρι 7 λεπτά.

Μύθοι και Αλήθιες για την έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία:

➢ Μύθος 1: Το μαυρισμένο δέρμα είναι ένδειξη υγείας.

Η αλήθεια: Όταν μαυρίζει το δέρμα, έχει ήδη πάθει βλάβη από τον ήλιο.

➢ Μύθος 2: Η ηλιοθεραπεία είναι απαραίτητη για βιταμίνη D.

Η αλήθεια: Ο μέσος άνθρωπος παράγει όση χρειάζεται μέσα σε 7-10 λεπτά έκθεσης στον ήλιο (χωρίς
αντηλιακό) το καλοκαίρι.

➢ Μύθος 3: Δεν χρειαζόμαστε αντηλιακό στην συννεφιά.

Η αλήθεια: Το 80% της υπεριώδους ακτινοβολίας (UV) διαπερνά τα σύννεφα. Χρειαζόμαστε αντηλιακό χειμώνα-καλοκαίρι, ακόμα και στα χιόνια.

➢ Μύθος 4: Δεν μπορεί να καεί κανείς στη σκιά.

Η αλήθεια: Μπορεί να πάθει κανείς έγκαυμα στη σκιά. Όλες οι λείες επιφάνειες (άμμος, θάλασσα, τζάμια, χιόνι, νερό κ.λπ.) αντανακλούν την UV και μπορεί κανείς να μαυρίσει ή να πάθει έγκαυμα ακόμα κι αν δεν εκτεθεί άμεσα
στον ήλιο.

➢ Μύθος 5: Το ηλιακό έγκαυμα καταπραΰνεται με βούτυρο.

Η αλήθεια: Όταν μαυρίζει το δέρμα, έχει ήδη πάθει βλάβη από τον ήλιο. Η πρώτη επιλογή για την αντιμετώπιση του ηλιακού εγκαύματος είναι οι κομπρέσες παγωμένου νερού. Να τις αφήνετε στο δέρμα σας για 20 λεπτά τη φορά και να τις βάζετε όσο συχνά χρειάζεστε (συνήθως κάθε 2-3 ώρες και επί όσες μέρες ανακουφίζουν τα συμπτώματά σας). Άλλη καλή επιλογή είναι η οδοντόπαστα (αλλά χωρίς μέντα ή παράγωγα μέντας όπως η μενθόλη, γιατί μπορεί να προκληθεί ερεθισμός του δέρματος) και το γιαούρτι, το οποίο μας απαλλάσσει από την αίσθηση του καψίματος, αλλά επιπλέον περιέχει πολύ νερό οπότε δρα και ενυδατικά.

Πως πρέπει να φροντίζουμε το δέρμα μας;

• Προτιμήστε να αποφεύγετε την έκθεση των παιδιών στον ήλιο κατά τις ώρες μεγίστης έντασης (συνήθως μεταξύ 10π.μ. και 4 μ.μ.). Ιδίως για τα βρέφη κάτω των 6 μηνών.
• Να φροντίζουμε να φοράνε πάντα καπέλο με φαρδύ και αν είναι δυνατόν, ρούχα που καλύπτουν όλο το σώμα μας, ακόμα και το καλοκαίρι.
• Να φροντίζουμε να φοράνε γυαλιά ηλίου χειμώνα-καλοκαίρι και να αλείφουμε το δέρμα μας με αντηλιακό κάθε φορά που βγαίνουμε στον ήλιο (ακόμα και στα χιόνια).
• Να χρησιμοποιούμε αντηλιακό μισή ώρα πριν εκτεθούμε στον ήλιο και να επαναλαμβάνουμε την εφαρμογή του, τουλάχιστον κάθε 2-3 ώρες, εφόσον παραμένουμε στον ήλιο και πάντα αφού βγούμε από το νερό ή αν ιδρώσουμε.
• Επιλέγουμε ένα αντηλιακό με SPF30 και πάνω, κατά προτίμηση ευρέως φάσματος που να προστατεύει και από την UVA.

Περίπου το ένα τέταρτο της έκθεσης στον ήλιο κατά τη διάρκεια της ζωής συμβαίνει κατά την παιδική ηλικία και την εφηβεία. Τα παιδιά περνούν πολύ χρόνο σε εξωτερικούς χώρους, ειδικά το καλοκαίρι, γι’ αυτό είναι σημαντικό να χτίσετε συνήθειες ασφαλείς για τον ήλιο που δεν αφαιρούν τη διασκέδαση του εξωτερικού παιχνιδιού.

Εάν έχετε οποιεσδήποτε ερωτήσεις σχετικά με το δέρμα του παιδιού σας μιλήστε με τον παιδίατρό σας.

Aρθρογράφος: Xαράλαμπος Μιχαλόπουλος, παιδίατρος