Πώς ενισχύει την αυτορρύθμιση των παιδιών το φανταστικό παιχνίδι;

Το φανταστικό παιχνίδι είναι ένα από τα πιο σημαντικά εργαλεία στην πρώιμη παιδική ηλικία για την ανάπτυξη της αυτορρύθμισης, σύμφωνα με πολλές θεωρίες και έρευνες. Η αυτορρύθμιση περιλαμβάνει ένα σύνολο δεξιοτήτων, όπως η ικανότητα ελέγχου των συναισθημάτων, η διαχείριση των παρορμήσεων, ο σχεδιασμός και η ανάληψη υπεύθυνων συμπεριφορών. Ο Ρώσος ψυχολόγος Lev Vygotsky πρότεινε ότι το φανταστικό παιχνίδι είναι κρίσιμο για την ανάπτυξη αυτών των δεξιοτήτων, καθώς επιτρέπει στα παιδιά να εξερευνούν και να αναπτύσσουν κοινωνικά και γνωστικά χαρακτηριστικά που είναι πολιτισμικά σημαντικά.

Το φανταστικό παιχνίδι περιλαμβάνει τη δημιουργία σκηνών και τη χρήση αντικειμένων με φανταστικό τρόπο, όπως η χρήση ενός κυπέλλου ως καπέλο ή ενός μπλοκ ως τηλέφωνο. Αυτή η διαδικασία βοηθά τα παιδιά να διαχωρίσουν τις νοητικές αναπαραστάσεις από την πραγματικότητα, επιτρέποντας τους να βασίζονται στη σκέψη παρά στην παρόρμηση για να κατευθύνουν τις ενέργειές τους​.

Παράλληλα, το φανταστικό παιχνίδι συνήθως ακολουθεί κοινωνικούς κανόνες. Για παράδειγμα, τα παιδιά ακολουθούν τους κανόνες όταν «σερβίρουν» ένα γεύμα ή «φροντίζουν» μια κούκλα. Αυτό τα βοηθά να προσαρμοστούν σε κοινωνικές απαιτήσεις και να ενισχύσουν τις δεξιότητες αυτορρύθμισης​.

Έρευνες έχουν δείξει ότι το φανταστικό παιχνίδι συνδέεται θετικά με την ανάπτυξη της αυτοκαθοδηγούμενης ομιλίας, η οποία είναι σημαντική για την αυτορρύθμιση. Παιδιά που συμμετέχουν σε τέτοιου είδους παιχνίδια χρησιμοποιούν περισσότερο ιδιωτικό λόγο για να κατευθύνουν τις ενέργειές τους και να επιτύχουν καλύτερη επίδοση σε απαιτητικά καθήκοντα​.

Επιπλέον, άλλες έρευνες έδειξαν ότι υπάρχει σύνδεση μεταξύ του φανταστικού παιχνιδιού και της εκτελεστικής λειτουργίας, η οποία περιλαμβάνει τον έλεγχο της προσοχής, την ικανότητα μνήμης και την ικανότητα αλλαγής εστίασης ανάλογα με τις απαιτήσεις του καθήκοντος​.

Η έρευνα δείχνει ότι το φανταστικό παιχνίδι αποτελεί ένα ισχυρό εργαλείο για την προώθηση της αυτορρύθμισης στα παιδιά, καθώς τα βοηθά να αναπτύξουν κοινωνικές και γνωστικές δεξιότητες που είναι απαραίτητες για τη μελλοντική τους ανάπτυξη. Η ενσωμάτωση του φανταστικού παιχνιδιού στην εκπαίδευση και στην καθημερινότητα των παιδιών μπορεί να έχει θετικές επιπτώσεις στη συμπεριφορά και στη μάθηση.

Βιβλιογραφία

• Berk, L. E., & Meyers, A. B. (2013). The Role of Make-Believe Play in the Development of Self-Regulation. American Journal of Play, 6(1), 98-110.
• Vygotsky, L. S. (1978). Mind in Society: The Development of Higher Mental Processes. Cambridge, MA: Harvard University Press.
• Krafft, K. C., & Berk, L. E. (1998). Private speech in two preschools: Significance of open-ended activities and make-believe play for verbal self-regulation. Early Childhood Research Quarterly, 13, 637-658.
• Carlson, S. M., White, R. E., & Davis-Unger, A. (2015). Evidence for a relation between executive function and pretense representation in preschool children. Cognitive Development, 29, 1-16.