Η φιλοσοφία και η θεωρία του Δράματος

Η φιλοσοφία και το θέατρο έχουν αλληλεπιδράσει με τρόπο που ανοίγει νέους ορίζοντες κατανόησης των ανθρώπινων ερωτημάτων. Το θέατρο, με τη χρήση του δράματος, προσφέρει ένα πλαίσιο όπου οι φιλοσοφικές έννοιες δοκιμάζονται και αποκτούν νόημα, ενώ η φιλοσοφία διερευνά τα ερωτήματα που προκύπτουν από την ανθρώπινη ύπαρξη, τη γνώση και τη δράση​.

Φιλοσοφικά ερωτήματα και διλήμματα

Στην ιστορία της φιλοσοφίας, τρία κύρια ερωτήματα επικρατούν:

Τι υπάρχει (οντολογία, κοσμολογία);

Πώς γνωρίζω (γνωσιοθεωρία, επιστημολογία);

Τι πρέπει να κάνω (ηθική, πολιτική φιλοσοφία);

Αυτά τα ερωτήματα θέτουν τη βάση για μια συζήτηση που διαπραγματεύεται το ρόλο του ανθρώπου στον κόσμο και τη δυνατότητα γνώσης, ενώ συνδέονται άμεσα με τη σχέση του ανθρώπου με τον νόμο, τη φύση και την ελευθερία​.

Ο Νόμος και η Φύση

Η έννοια του νόμου και της φύσης βρίσκεται στο επίκεντρο της ελληνικής φιλοσοφικής σκέψης. Από τη μία πλευρά, ο νόμος θεωρείται μια ανθρώπινη επινόηση που έχει θεσπιστεί για τη διατήρηση της τάξης και της δικαιοσύνης στην κοινωνία. Από την άλλη, η φύση παρουσιάζεται ως ένας αυθύπαρκτος κανόνας που υπερβαίνει τις ανθρώπινες ρυθμίσεις​.

Σύμφωνα με τον Πρωταγόρα, η διατήρηση της κοινωνικής τάξης εξαρτάται από την τήρηση των νόμων, ακόμα κι αν αυτοί δεν είναι φύσει δίκαιοι. Από την αντίθετη άποψη, φιλοσόφοι όπως ο Καλλικλής θεωρούν ότι ο ισχυρότερος έχει το φυσικό δικαίωμα να κυριαρχεί και ότι οι ανθρώπινοι νόμοι είναι αντίθετοι προς τους νόμους της φύσης​.

Η ανθρώπινη ελευθερία και η δέσμευση

Ένα από τα πιο σημαντικά φιλοσοφικά ερωτήματα που αναδύεται είναι αυτό της ανθρώπινης ελευθερίας: «Είναι ο άνθρωπος πραγματικά ελεύθερος μόνο αν απαλλαγεί από κάθε δέσμευση, ή η ελευθερία του προϋποθέτει κάποιες δεσμεύσεις;».

Η υπαρξιστική άποψη, όπως την εξέφρασε ο Σαρτρ, υποστηρίζει ότι ο άνθρωπος είναι καταδικασμένος να είναι ελεύθερος, αναλαμβάνοντας την πλήρη ευθύνη για τη ζωή και τις επιλογές του. Ωστόσο, άλλοι φιλόσοφοι, όπως ο Καντ, τονίζουν ότι η ανθρώπινη ελευθερία δεν μπορεί να είναι απόλυτη, καθώς δεσμεύεται από ηθικούς νόμους που καθορίζουν την ανθρώπινη δράση​.

Η φιλοσοφία και το θέατρο είναι δύο σημαντικοί τομείς που διαπραγματεύονται τα μεγάλα διλήμματα της ανθρώπινης ύπαρξης. Είτε πρόκειται για τη σύγκρουση ανάμεσα στη φύση και τον νόμο, είτε για την έννοια της ελευθερίας και της δέσμευσης, το δράμα λειτουργεί ως ένα ισχυρό μέσο για την αναπαράσταση αυτών των θεμελιωδών ζητημάτων.

Βιβλιογραφία

• Wittgenstein, L. (1993). Αφορισμοί και εξομολογήσεις. Εκδόσεις Καρδαμίτσα.
• Πλάτων. Φαίδων.
• Σαρτρ, J. (2000). Υπαρξισμός και Ελευθερία. Εκδόσεις Παπαδήμα.
• Αριστοτέλης. Περί Ποιητικής.