Ο θάνατος του Ιβάν Ίλιτς

“Ο θάνατος του Ιβάν Ίλιτς” είναι ένα έργο που γράφτηκε από τον Λέοντα Τολστόι, έναν από τους μεγαλύτερους Ρώσους συγγραφείς, και δημοσιεύτηκε το 1886.

Αφηγείται την ιστορία του Ιβάν Ίλιτς, ενός μεσήλικα Ρώσου κυβερνητικού αξιωματούχου, ο οποίος κάνει μια συνηθισμένη και τυποποιημένη ζωή, πάντα με αξιοπρέπεια και καλή έξωθεν μαρτυρία, γαντζωμένος από την εξουσία που του δίνει ο ρόλος του.

Ωστόσο, η ζωή του παίρνει δραματική τροπή όταν αρρωσταίνει και συνειδητοποιεί ότι η κατάστασή του είναι τελική.

“Η ζωή μου πέρασε κάτω από τα πόδια μου”, μονολογεί.

Καθώς ο Ιβάν Ίλιτς αντιμετωπίζει τη θνητότητά του, βιώνει σωματικό και συναισθηματικό πόνο ενώ στοχάζεται το κενό και την επιπολαιότητα της ύπαρξής του “Πότε ξεκίνησε αυτός ο πόνος; από τότε ένας φαύλος κύκλος. Mαραζώνω και μαζί με έμενα μαραζώνουν και οι γύρω μου”.

Περιστοιχίζεται από ανθρώπους που δεν αγαπά, δεν εκτιμά, που όμως τους χρησιμοποιεί γιατί εξυπηρετούν την εικόνα του και μοιραία τον χρησιμοποιούν κι εκείνοι. Τον ανέχονται γιατί τον έχουν ανάγκη.

Κάπου κάπου, θυμάται με λαχτάρα πρόσωπα που αγάπησε, αλλά δεν ήταν ικανός να κρατήσει στη ζωή του. Περνάει από τη ζωή τους επιφανειακά, χωρίς να καταγράφεται η παρουσία του, σαν να μην ήταν κανείς. Kουκουλώματα και ανεμοσκορπίσματα.

Απομονώνεται όλο και περισσότερο από την οικογένεια και τους φίλους του καθώς αποφεύγουν τον ίδιο, αλλά και να συζητήσουν τον επικείμενο θάνατό του.

“-Κανείς δεν με καταλαβαίνει, κανείς δεν με συμπονά, τρυφερότητα και αγάπη θέλω!

-Εξοργίζεσαι από τη συμπόνια και τη καλοσύνη μου”.

Η εσωτερική αναταραχή του Ιβάν και η αναζήτηση νοήματος στη ζωή του αποτελούν το κεντρικό θέμα του έργου.

Σε όλη την ιστορία, ο Τολστόι εξερευνά θέματα θνησιμότητας, αναζήτησης σκοπού και νοήματος στη ζωή και του φόβου του θανάτου. Η σταδιακή συνειδητοποίηση της θνητότητάς του από τον Ιβάν Ίλιτς τον αναγκάζει να επαναξιολογήσει τις αξίες και τις προτεραιότητές του, οδηγώντας τον να αμφισβητήσει την αξία των προηγούμενων αναζητήσεών του και τη φύση της αληθινής ευτυχίας και της αυθεντικής, ουσιαστικής ζωής.

“-‘Εζησα όπως πρέπει να ζει κάθε άνθρωπος

-Δεν έζησες όπως πρέπει να ζει κάθε άνθρωπος

-Θέλω να ζήσω!”

Αυτή η τραγική συνειδητοποίηση ήρθε λίγο πριν χαθεί μέσα στο “μαύρο μανδύα”, λίγο πριν το τέλος, τότε που καμιά αλλαγή και καμία επανόρθωση δεν ήταν εφικτή.

Το έργο διαπραγματεύεται με έναν ευθύ και άμεσο τρόπο τις βαθύτερες υπαρξιακές αγωνίες των ανθρώπων, την έννοια του χρόνου, των προτεραιοτήτων, της αυθεντικότητας και του νοήματος.

Ενώ κλείνει με τον κυριολεκτικό θάνατο του πρωταγωνιστή, αφήνει μια ελπίδα για τους υπόλοιπους που παρακολουθούμε την ιστορία και την μοιραία κατάληξη.

Οι ηθοποιοί Γιώργος Γαλίτης και Θανάσης Κουρλαμπάς ξετυλίγουν όλο το υποκριτικό τους ταλέντο, τόσο σε κωμικό όσο και σε δραματικό επίπεδο, γελάνε, κλαίνε, αυτοσχεδιάζουν και ενσαρκώνουν όλους τους ρόλους, σ’ ένα μοναδικό, ρυθμικό θεατρικό παιχνίδι το οποίο σφύζει από Ζωή!