Τί μας διδάσκει ο θάνατος;

“Το μόνο πράγμα που μας διδάσκει ο θάνατος είναι πως είναι επείγον να αγαπήσουμε”.
Eric-Emmanuel Schmit

Η αντιπαράθεση με τον θάνατο μπορεί να έχει σημαντικό αντίκτυπο στις σχέσεις με τους ζωντανούς ανθρώπους της ζωής μας. Η αντιμετώπιση της πραγματικότητας της θνητότητάς μας, μπορεί να προκαλέσει μια σειρά από συναισθήματα και σκέψεις που επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο αλληλεπιδρούμε με τους γύρω μας.

Μια κοινή απάντηση στην αντιμετώπιση του θανάτου είναι μια ανανεωμένη εκτίμηση για τις σχέσεις που έχουμε με τους άλλους ανθρώπους. Εξάλλου όταν πεθαίνει κάποιος αγαπημένος, μέρος του πένθους είναι η απώλεια της ίδιας της σχέσης, δηλαδή, της φροντίδας, του έννοιας, της επικοινωνίας, της επένδυσης χρόνου.

Συνεπώς, η απώλεια της σχέσης είναι αναπόσπαστο κομμάτι του πένθους. Μπορεί να γίνουμε πιο ευγνώμονες για τον χρόνο που έχουμε με αγαπημένα πρόσωπα και να επιδιώξουμε να εμβαθύνουμε τις σχέσεις μας μαζί τους. Μπορεί επίσης να γίνουμε πιο επιεικής και να αφήσουμε μνησικακίες ή συγκρούσεις που προηγουμένως φαινόnταν σημαντικές.

Από την άλλη πλευρά, η αντιπαράθεση με τον θάνατο μπορεί επίσης να οδηγήσει σε συναισθήματα απομόνωσης και μοναξιάς. Η επίγνωση της δικής μας θνητότητας μπορεί να μας κάνει να νιώθουμε αποκομμένοι από τους άλλους, καθώς αγωνιζόμαστε να συμφιλιωθούμε με την παροδικότητα όλων των πραγμάτων. Αυτό μπορεί να ισχύει ιδιαίτερα αν έχουμε βιώσει την απώλεια κάποιου κοντινού μας προσώπου.

Σε σχεσιακό επίπεδο μεταφράζεται ως κυνισμός. Ο διαρκής φόβος της απώλειας οδηγεί σε μια μηχανιστική κατανάλωση ανθρώπων, σχέσεων, στιγμών. Δεν υπάρχει συναισθηματική επένδυση, για να μην βιωθεί πόνος. Ακόμα και αν κατά λάθος διακινηθούμε από κάποιον άνθρωπο, φροντίζουμε να τον κρατήσουμε σε απόσταση, μήπως και αλλοιωθούμε. Χτίζουμε ένα τείχος και αφήνουμε τους άλλους έξω, μέχρι κάποτε ματαιωμένοι να αναγνωρίσουν το ανώφελο του πράγματος και να φύγουν.

…
και οι άνθρωποι φεύγουν
και εμείς δεν αντιδράμε
μάθαμε να ξεχνάμε
και να μένουμε μόνοι…

Σε ορισμένες περιπτώσεις, η αντιμετώπιση του θανάτου μπορεί επίσης να οδηγήσει σε επανεκτίμηση προτεραιοτήτων και αξιών. Μπορεί να επικεντρωθούμε περισσότερο στο να ζούμε την παρούσα στιγμή και να επιδιώκουμε δραστηριότητες και σχέσεις που μας δίνουν χαρά και νόημα. Μπορούμε να επανορθώνουμε και να χρίζουμε γέφυρες με τους ανθρώπους και να μην αφήνουμε εκκρεμότητες, στοχεύοντας σε μια ζωή με πληρότητα.