Η λογική των προβολικών δοκιμασιών

Το κύριο χαρακτηριστικό των προβολικών δοκιμασιών είναι η ασάφεια που διακρίνει τα ερεθίσματά τους. Το υποκείμενο που αξιολογείται πρέπει να αποκριθεί σε μια σειρά κάπως ασαφών ερεθισμάτων. Για να αποκριθεί όμως σε αυτά, πρέπει πρώτα να τα ερμηνεύσει. Πιστέυεται πως το υποκείμενο θα προβάλει πτυχές της προσωπικότητάς του στα ερεθίσματα όταν προσπαθεί να τα ερμηνεύσει.

Η προβολική αξιολόγηση, η δοκιμασία συνίσταται ακριβώς στην αοριστία αυτή. Οι απαντήσεις μας ενδιαφέρουν μόνο από την άποψη ότι μπορεί να αποκαλύπτουν τον τυπικό τρόπο σκέψης του ατόμου, το οποίο με τη σειρά του μας ενδιαφέρει επειδή μπορεί να αποκαλύπτει μια κρυμμένη ασυνείδητη ψυχοδυναμική. Υπόθεση-κλειδί, συνεπώς, στη χρήση προβολικών δοκιμασιών είναι το ότι η ερμηνεία που δίνει το υποκείμενο στα ερεθίσματα στη συνεδρία με τον ψυχολόγο είναι δηλωτική του τρόπου με τον οποίο ερμηνεύει και τυπικά αόριστες περιστάσεις στην καθημερινή ζωή.

Δύο είναι οι προβολικές δοκιμασίες με ιδιαίτερα ευρεία χρήση: η Δοκιμασία Κηλίδων Μελάνης του Rorschach και η Δοκιμασία Θεματικής Αντίληψης (ΔΘΑ). Αν και δεν αναπτύχθηκαν από τον Freud, αυτές οι δοκιμασίες σχετίζονται άμεσα με τη θεωρία της ψυχανάλυσης.

• Η ψυχαναλυτική θεωρία δίνει έμφαση στη σύνθετη οργάνωση της λειτουργίας της προσωπικότητας. Βλέπει τη προσωπικότητα ως ένα δυναμικό σύστημα μέσω του οποίου το άτομο οργανώνει και διαμορφώνει τα εξωτερικά ερεθίσματα του περιβάλλοντος. Οι προβολικές τεχνικές επιτρέπουν στους ανθρώπους να αποκριθούν με σύνθετους τρόπους, ανάλογα με το πως ερμηνεύουν τα ερεθίσματα της δοκιμασίας.
• Η ψυχαναλυτική θεωρία τονίζει τη σημασία του ασυνείδητου και των μηχανισμών άμυνας. Στις προβολικές δοκιμασίες, δεν αποκαλύπτονται στο υποκείμενο ούτε ο στόχος, ούτε ο τρόπος ερμηνείας των ερεθισμάτων. Η δοκιμασία συνεπώς, μπορεί να υπερβεί τις γραμμές άμυνας του υποκειμένου.
• Η ψυχαναλυτική θεωρία δίνει έμφαση σε μια ολιστική κατανόηση της προσωπικότητας. Οι προβολικές δοκιμασίες διευκολύνουν την ολιστική ερμηνεία του ατόμου.