Θεραπεία του τραύματος από παιδική σεξουαλική κακοποίηση

Ένα από τα χαρακτηριστικά του τραύματος σεξουαλικής κακοποίησης είναι το γεγονός ότι επειδή το θέμα παραμένει ταμπού στην κοινωνία μας και καταπιέζεται από το άτομο, συνήθως δε φαίνεται να είναι αυτό το πρόβλημα. Στις περισσότερες περιπτώσεις, άνθρωποι που έχουν κακοποιηθεί σε παιδική ηλικία απευθύνονται σε κάποιον ειδικό για διάφορα άλλα ζητήματα, όπως για παράδειγμα σεξουαλικά προβλήματα, προβλήματα στις σχέσεις τους με το άλλο φύλλο, διατροφικές διαταραχές, κατάχρηση ουσιών, φοβίες, αυτοκαταστροφικές τάσεις και άλλες καταστροφικές συμπεριφορές.

Το βασικό μας μέλημα κατά τη δημιουργία αισθήματος ασφάλειας μεταξύ θεραπευτή – θεραπευόμενου είναι να αποκατασταθεί η δύναμη και ο έλεγχος του θεραπευόμενου. Είναι δύσκολο να υπάρξει καλό αποτέλεσμα από τη θεραπεία εάν δεν έχουμε εξασφαλίσει επαρκώς το αίσθημα ασφάλειας του θεραπευόμενου. Όσοι έχουν βιώματα σεξουαλικής κακοποίησης σε παιδική ηλικία συνήθως νιώθουν πως δεν έχουν έλεγχο, τόσο σωματικό όσο και συναισθηματικό. Μπορεί να νιώθουν αρκετά ανασφαλείς σε σχέση με τους άλλους ανθρώπους. 

Από θεραπευτικής άποψης, θα βοηθούσε σημαντικά τον θεραπευόμενο να ασχοληθεί με αυτές τις περιοχές, ξεκινώντας από τον έλεγχο του σώματός του και τον έλεγχο του περιβάλλοντος.

Ο θεραπευτής οφείλει να βοηθήσει τον θεραπευόμενο να ξεκαθαρίσει τι είναι κακοποίηση και τι δεν είναι, και να εξετάσει όλους τους μύθους που υπάρχουν για την σεξουαλική κακοποίηση. 

Eίναι ευθύνη του θεραπευτή να χειριστεί οτιδήποτε μπορεί να εμποδίσει τον θεραπευόμενο να νιώσει ασφαλής στη σχέση αυτή. Ο θεραπευόμενος χρειάζεται τη βοήθεια του θεραπευτή, τόσο στο πρώτο αυτό στάδιο, αλλά και στα επόμενα, για να μάθει να αναγνωρίζει διάφορα παραπλανητικά συμπτώματα ή περιπτώσεις ψυχικού διχασμού, όπως προκύπτουν. Ο θεραπευόμενος χρειάζεται υποστήριξη από τον θεραπευτή για να ξεπεράσει αυτά τα δύσκολα συμπτώματα και ψυχοδιασπαστικές καταστάσεις.

Ο θεραπευτής θα πρέπει, επίσης, να επισημαίνει στον θεραπευόμενο τις διάφορες ικανότητες που έχει και να τον βοηθάει να τις χρησιμοποιεί με υγιή τρόπο. Είναι σκόπιμο να έχει υπόψη του ο θεραπευτής ότι ο θεραπευόμενος χρησιμοποιεί ήδη ορισμένες στρατηγικές για να μη χάνει τον έλεγχο. Είναι πολύ πιθανό οι στρατηγικές αυτές να είναι και ο λόγος που ο θεραπευόμενος έρχεται για θεραπεία, π.χ. η νευρική του συμπεριφορά.

Κάθε θεραπευτής που αγγίζει το θέμα αυτό σε πρώιμο στάδιο διακινδυνεύει να επαναφέρει στο προσκήνιο την απρεπή αυτή συμπεριφορά. Μην ξεχνάτε ότι η σεξουαλική κακοποίηση συνδέεται άμεσα με τη δύναμη και τον έλεγχο, και σε μια θεραπευτική συνεδρία, τη δύναμη την έχει ο θεραπευτής. 

Η αποκάλυψη της κακοποίησης γίνεται είτε μέσω αναμνήσεων που έχει ο θεραπευόμενος, είτε με μεταφορικούς τρόπους, όπως είναι τα όνειρα ή η έκφραση μέσω της τέχνης. Εφόσον γίνει η αποκάλυψη, ο ρόλος του θεραπευτή είναι ο εξής:

• Να φροντίσει να πιστέψει τον θεραπευόμενο και όχι να τον κατηγορήσει

• Να τονίσει στον θεραπευόμενο πως η ευθύνη της κακοποίησης βαρύνει εκείνον που τη διέπραξε

• Να του δείξει πως έκανε ό,τι μπορούσε για να επιβιώσει υπό τις περιστάσεις αυτές

• Να επισημάνει πως βρισκόταν σε παιδική ηλικία και συνεπώς δεν είχε τον έλεγχο της κατάστασης

• Πως κατάφερε να επιβιώσει μετά την κακοποίηση και μπορεί, πλέον, να σταματήσει να υποφέρει από την κακομεταχείριση

• Ο θεραπευόμενος μπορεί να θεραπευτεί ώστε να ξεπεράσει το αίσθημα ντροπής

• Χρειάζεται, επίσης, επιβεβαίωση για να είναι σίγουρος ότι η σχέση του με τον θεραπευτή δε θα αλλάξει τώρα που ο θεραπευτής έμαθε για την κακοποίηση.

Επίσης, εφόσον γίνει η αποκάλυψη της κακοποίησης, οι θεραπευτές θα πρέπει να αναγνωρίσουν την κακοποίηση ως την πρωταρχική αιτία των δυσκολιών που αντιμετωπίζει ο θεραπευόμενος, να αναγνωρίσουν και να δεχτούν τη σπουδαιότητα της κακοποίησης, να συσχετίσουν συγκεκριμένες δυσκολίες του θεραπευόμενου κατά την ενήλικη ζωή του με ικανότητες που ανέπτυξε για να αντιμετωπίσει την κακοποίηση, να μη μειώσουν τη σοβαρότητα της κακοποίησης ακόμη κι αν συνέβαινε περιστασιακά / ακόμη κι αν συνέβη μόνο μία φορά και να βοηθήσουν τον θεραπευόμενο να δώσει τόση προσοχή στην κακοποίηση όση χρειάζεται για να θεραπευτεί.