Μέθοδοι Συμβουλευτικής

Η συμβουλευτική είναι μια σημαντική διαδικασία που βοηθά τους ανθρώπους να κατανοήσουν τα συναισθήματά τους, να ξεκαθαρίσουν τις σκέψεις τους και να πάρουν αποφάσεις που βελτιώνουν την ποιότητα ζωής τους. Πρόκειται για έναν επιστημονικό κλάδο που συνδυάζει θεωρίες και πρακτικές με στόχο τη διευκόλυνση της προσωπικής, κοινωνικής και επαγγελματικής ανάπτυξης των ατόμων.

Ορισμός της Συμβουλευτικής

Ο όρος «συμβουλευτική» προέρχεται από τη σύνθεση των λέξεων «συν» και «βουλεύομαι», δηλαδή σκέφτομαι ή αποφασίζω από κοινού με άλλους. Η συμβουλευτική περιλαμβάνει μια διαδικασία μέσα από την οποία ένα άτομο, με τη βοήθεια ενός συμβούλου, ξεκαθαρίζει σκέψεις και συναισθήματα, ξεπερνά δυσκολίες και αναπτύσσει αυτογνωσία και προσωπικές δεξιότητες​.

Θεωρητικά υπόβαθρα

Η συμβουλευτική συνδυάζει διάφορα θεωρητικά πλαίσια που προέρχονται από ψυχολογικές και παιδαγωγικές επιστήμες. Κύριοι θεωρητικοί πυλώνες περιλαμβάνουν την ψυχαναλυτική, την ανθρωπιστική-υπαρξιακή, τη γνωστική-συμπεριφοριστική και τη συστημική-οικογενειακή προσέγγιση. Κάθε μία από αυτές τις θεωρίες προσφέρει διαφορετικές οπτικές για την κατανόηση των ανθρώπινων συμπεριφορών, των συναισθημάτων και των τρόπων με τους οποίους μπορούν να επιλυθούν προβλήματα.

1. Ψυχαναλυτική – Ψυχοδυναμική Προσέγγιση: Η ψυχαναλυτική θεωρία του Freud έθεσε τα θεμέλια για την κατανόηση του ασυνειδήτου και της επιρροής που έχει στις ανθρώπινες πράξεις. Αυτή η προσέγγιση επικεντρώνεται στη διερεύνηση των βαθύτερων συναισθηματικών συγκρούσεων του ατόμου.
2. Ανθρωπιστική – Υπαρξιακή Προσέγγιση: Ο Carl Rogers και ο Abraham Maslow ανέπτυξαν αυτήν την προσέγγιση, η οποία εστιάζει στην ικανότητα του ατόμου να αναπτυχθεί και να αυτοπραγματωθεί. Η προσωποκεντρική προσέγγιση τονίζει τη σημασία της αυθεντικής σχέσης μεταξύ συμβούλου και συμβουλευόμενου​.
3. Γνωστική – Συμπεριφοριστική Προσέγγιση: Επικεντρώνεται στον τρόπο που οι σκέψεις επηρεάζουν τη συμπεριφορά. Οι γνωστικοί και οι συμπεριφοριστές θεραπευτές εργάζονται για την αλλαγή των δυσλειτουργικών σκέψεων και συμπεριφορών που προκαλούν δυσφορία.
4. Συστημική – Οικογενειακή Προσέγγιση: Αυτή η θεωρία εξετάζει τον άνθρωπο μέσα στο πλαίσιο των σχέσεων και των ρόλων που έχει στο οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον. Είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική σε οικογενειακά και ζευγαρίσια συμβουλευτικά πλαίσια.

Είδη Συμβουλευτικής

Η συμβουλευτική μπορεί να προσφέρεται σε διάφορες μορφές, ανάλογα με τις ανάγκες των συμβουλευόμενων. Μερικά βασικά είδη συμβουλευτικής περιλαμβάνουν:

• Ατομική Συμβουλευτική: Η πιο συνηθισμένη μορφή, όπου ο σύμβουλος εργάζεται απευθείας με ένα άτομο για να το βοηθήσει να κατανοήσει τα προσωπικά του ζητήματα και να αναπτύξει στρατηγικές επίλυσής τους.
• Ομαδική Συμβουλευτική: Περιλαμβάνει τη δουλειά με μια ομάδα ατόμων που έχουν κοινά προβλήματα ή ενδιαφέροντα, ενισχύοντας την υποστήριξη μέσω της αλληλεπίδρασης των μελών της ομάδας.
• Συμβουλευτική Ομηλίκων: Αυτή η μορφή βασίζεται στην υποστήριξη από συνομήλικους, οι οποίοι προσφέρουν ενσυναίσθηση και κατανόηση σε άτομα που αντιμετωπίζουν παρόμοιες προκλήσεις.
• Συμβουλευτική Κρίσεων: Επικεντρώνεται στη βοήθεια ατόμων που αντιμετωπίζουν σοβαρές κρίσεις, όπως πένθος, διαζύγιο ή τραυματικά γεγονότα​.

Η Σημασία της Συμβουλευτικής Σχέσης

Η σχέση που αναπτύσσεται μεταξύ του συμβούλου και του συμβουλευόμενου είναι κρίσιμη για την αποτελεσματικότητα της συμβουλευτικής διαδικασίας. Οι Rogers και άλλοι θεωρητικοί υποστηρίζουν ότι χαρακτηριστικά όπως η εμπιστοσύνη, η ενσυναίσθηση, η αυθεντικότητα και η άνευ όρων αποδοχή από τον σύμβουλο είναι ουσιαστικά για να επιτευχθεί μια επιτυχημένη συμβουλευτική σχέση.

Η συμβουλευτική είναι μια πολυδιάστατη διαδικασία που εξυπηρετεί την προσωπική ανάπτυξη και επίλυση προβλημάτων σε πολλαπλά επίπεδα. Με τη χρήση διαφορετικών θεωριών και προσεγγίσεων, παρέχει τα εργαλεία για την ενίσχυση της ψυχικής υγείας και της λειτουργικότητας των ατόμων. Είτε πρόκειται για ατομική είτε για ομαδική μορφή, η συμβουλευτική προσφέρει πολύτιμη υποστήριξη σε όσους αντιμετωπίζουν συναισθηματικές ή πρακτικές προκλήσεις.

Βιβλιογραφία

• Μπαμπινιώτης, Γ. (2002). Ετυμολογικό Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας. Αθήνα.
• Rogers, C. (1942). Counseling and Psychotherapy: Newer Concepts in Practice. Boston: Houghton Mifflin.
• Μαλικιώση-Λοΐζου, Μ. (2007). Συμβουλευτική Ψυχολογία: Θεωρία και Έρευνα. Αθήνα: Gutenberg.