Oριακές σχέσεις
Σε ποιά στιγμή ακριβώς το πραγματικό μεταμορφώθηκε σε εξωπραγματικό, η πραγματικότητα σε ονειροπόληση; Πού ήταν τα όρια; Πού είναι τα όρια;
Milan Kundera “Η ταυτότητα”
Κατά τον Bion, όταν δύο άτομα συναντιούνται εγκαθιστούν μία σχέση, είτε το θέλουν είτε όχι.
Oι άνθρωποι με οριακή οργάνωση προσωπικότητας επικοινωνούν σε πολύ μεγάλο βαθμό μη λεκτικά και φτιάχνουν σχέσεις αμφιθυμίας και εξάρτησης.
Η Melanie Klein (1963) αναφέρει ότι “μια ικανοποιητική σχέση με τη μητέρα προϋποθέτει μια στενή επαφή ανάμεσα στο ασυνείδητο της μητέρας και του παιδιού”. Κατά την Klein, “η βασική συνθήκη για να μπορέσει το παιδί να έχει μια ολοκληρωμένη εμπειρία είναι ότι το καταλαβαίνουν στην προλεκτική περίοδο και αυτό είναι μια προϋπόθεση για να μπορεί να αντλεί κάποιος ικανοποίηση επικοινωνώντας με σκέψεις και συναισθήματα σε κάποιο οικείο πρόσωπο. Παρόλα αυτά, μένει πάντα η νοσταλγία για μια κατανόηση χωρίς τη χρήση γλώσσας –σε τελευταία ανάλυση, η νοσταλγία της πρωταρχικής σχέσης με τη μητέρα. Αυτή η επιθυμία δημιουργεί την αίσθηση της μοναξιάς, η οποία προέρχεται από το καταθλιπτικό συναίσθημα ότι έχουμε υποστεί μία απώλεια ανεπανόρθωτη”.
Η Άννα Ποταμιάνου (1993) λέει: “το “νέο” καταγράφεται ως παντελώς άγνωστο, καθιστώντας τα πράγματα και τις καταστάσεις μη οικείες, λόγω των τομών, των ρήξεων και των διαφοροποιήσεων τις οποίες εισάγει και οι οποίες διαταράσσουν τη ναρκισσιστική παντοδυναμία…” και συνεχίζει “ωστόσο νομίζω ότι το πρόβλημα δεν είναι η αλλαγή καθ’ εαυτή, το πρόβλημα σε αυτούς τους ασθενείς είναι ο τρόμος για την ψυχική κινητοποίηση που απαιτεί επιπλέον λιβιδινικές επενδύσεις, δηλαδή ανάλωση ενέργειας σε συνδέσεις με το αντικείμενο και για ναρκισσιστικές συνδέσεις, μιας ενέργειας την οποία αισθάνονται ότι δε διαθέτουν…το ζήτημα είναι να ενταχθούν στο Εγώ στοιχεία των καινούργιων τρόπων διαδράσεως με το εξωτερικό περιβάλλον και με τις σημαίνουσες σχέσεις της ενδοψυχικής πραγματικότητας, επομένως να πραγματοποιηθούν επενδύσεις, οι οποίες σημαδεύουν τη διαφορά ανάμεσα στο γνωστό και στο άγνωστο, στο προβλεπόμενο και το απρόβλεπτο, στο παλιό και το νέο”.
Η Θάλεια Βεργοπούλου (2000) λέει:”η αυτιστική απόσυρση θα αποσκοπούσε στην αποφυγή κάθε συνειδητοποίησης της “μαύρης τρύπας” των αποχωρισμών, των αναχωρήσεων και, τέλος, του θανάτου. Παρόλα αυτά, αυτή η εκδήλωση αντι-ζωής, αυτή η αντιεπένδυση δεν είναι ο θάνατος ούτε ο ψυχικός θάνατος, αλλά μάλλον μια αυταπάτη αυτάρκειας, η οποία επέτρεψε σε αυτούς τους ασθενείς να κατασκευάσουν ένα φανταστικό κόσμο που τους περιβάλλει σαν κάψουλα, πράγμα που θεωρούν ότι είναι η πραγματική αίσθηση της ταυτότητάς τους, όντας προστατευμένοι απ’ τον εξωτερικό κόσμο”.
Ενα αμυντικό σύστημα ψυχικού καταφυγίου θα λέγαμε, που έχει τη λειτουργία να προφυλάξει την ασθενή από την επαφή με τους άλλους και την πραγματικότητα. Η απομόνωση αυτή φέρνει προσωρινή ανακούφιση, αλλά τελικά οδηγεί σε κατάσταση οδυνηρή, όταν τα συναισθήματα αγάπης δεν μπορούν να βιωθούν και δημιουργούν πόνο και μοναξιά.
Πηγή: https://www.inpsy.gr/
Βιβλιογραφία:
- Βεργοπούλου, Θ. (2000). Μεταλλαγές: από το θεωρητικό στοχασμό στην ψυχαναλυτική διαδικασία. (μετάφραση: Δ. Τσαρμακλή). Αθήνα: εκδόσεις Καστανιώτη.
- Bion, W. (1962). Learning from experience. Heinemann.
- Bion, W. (1967). Notes on memory and desire. Psycho-Analytic Forum, Vol. 2, pp. 272-273, 279-280.
- Bion, W. (1970). Attention and interpretation. Tavistock.
- Klein, M. (1946). Notes on some schizoid mechanisms. International Journal of Psychoanalysis, Vol. 27, pp. 99-110.
- Klein, M. (1950). On the criteria for the termination of a psycho-analysis. International Journal of Psychoanalysis, Vol. 31, pp. 78-80.
- Klein, M. (1955). On Identification. In Μ. Klein, P. Heimann & R. Money-Kyrle (Eds) (1956), New directions in psychoanalysis, (pp. 309-345). Oxford, England: Basic Books.
- Klein, M. (1963). On the sense of loneliness. Writings, vol. 3, pp. 300-313.
- Ποταμιάνου, Ά. (1993). Ψυχική οικονομία και δυναμική στις οριακές καταστάσεις. (Επιμέλεια: Α. Αλεξανδρίδη, μετάφραση: Ε. Αστερίου). Αθήνα: εκδόσεις Χατζηνικολή.