Tα είδη του άγχους
Πόσα είδη μπορεί να έχει το άγχος;
Το πραγματικό άγχος είναι το άγχος που δεν έχει να κάνει με την εσωτερική μας ζωή. Για παράδειγμα πραγματικό άγχος είναι όταν βιαζόμαστε να πάμε στην ώρα μας στη δουλειά, όταν έχουμε την ευθύνη ενός πρότζεκτ, όταν ξεκινάμε κάτι καινούριο, όταν βγαίνουμε στην εκπομπή. Αυτά και ένα σωρό άλλα πράγματα αποτελούν πηγές άγχους. Αυτά δεν αφορούν την εσωτερική ψυχική μας ζωή – είναι έξω από εμάς.
Μπορεί να μας επηρεάζουν μεν, όμως αντιμετωπίζονται με κάποια κινητοποίηση.
Επίσης, υπάρχουν τρόποι για να μειωθεί αυτό το άγχος. Το να μπορούμε να εστιάζουμε στη στιγμή, να είμαστε παρόντες και να μην μας κατακλύζουν οι έννοιες είναι στα πλαίσια της ενσυνειδητότητας.
Στιγμές μέσα στην ημέρα οδήγηση, μουσική, προετοιμασία γεύματος, να διαβάσουμε παραμύθι και να νανούρισουμε τα παιδιά, ένα τηλεφώνημα σε μια φίλη/ο , το να βγούμε μια ωραία βόλτα, το να μείνουμε μακριά από οθόνες και social media.
Το νευρωτικό άγχος είναι το άγχος που ενώ υπάρχει, δεν καταλαβαίνουμε από πού προέρχεται – κρύβεται και εμφανίζεται εκεί που δεν το περιμένει κανείς. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το άγχος που εκδηλώνεται σε καταστάσεις ηρεμίας όπως όταν ξαπλώνουμε στο κρεβάτι. Έρχεται στην επιφάνεια και μας ταλαιπωρεί αλλά δεν μπορούμε να καταλάβουμε από που είναι η προέλευσή του. Γιατί συμβαίνει λοιπόν αυτό. Που οφείλεται; Ποιοι είναι οι λόγοι της ύπαρξής του;
Οι λόγοι είναι ασυνείδητοι. Δηλαδή δεν τους γνωρίζουμε. Μια ανάγκη ή μια επιθυμία που είναι βαθιά απωθημένη και που δεν τη νιώθουμε. Όμως κάθε ανάγκη που έχουμε απωθήσει, έχει ενέργεια. Θέλει να εκφραστεί.
Πχ1. Αν ζήλευες τον αδερφό σου αλλά όλοι σου έλεγαν να τον αγαπάς κι εσύ σκεφτόσουν ότι καλό θα είναι να του δείξεις αγάπη γιατί στο τέλος θα σε μισήσουν όλοι που τον μισείς, τότε απωθείς τη ζήλεια και το μίσος και στην θέση τους βάζεις την αγάπη.
Αυτή η ζήλεια όμως δεν θα πεθάνει επειδή την απώθησες. Αυτή η ζήλεια παραμένει ενεργή μέσα μας. Διατηρεί όλη την ενέργεια της και ψάχνει τρόπους να εκδηλωθεί.
Άλλο Χαρακτηριστικό παράδειγμα εσωτερικής σύγκρουσης είναι η σύγκρουση των αληθινών μας γονιών με την αρχετυπική, εξιδανικευμένη εικόνα που μας καλλιεργείται κοινωνικά. Δεν υπάρχουν καλοί ή κακοί γονείς. Οι γονείς, όπως και όλοι οι άνθρωποι σε αυτό τον κόσμο είναι και καλοί και κακοί μαζί.
Όταν οι ανάγκες και οι επιθυμίες που καταπιέζουμε αφορούν πολύ βασικά, δομικά πράγματα στη ζωή μας, όπως είναι η πραγματική αγάπη που χρειαζόμαστε για να ζήσουμε ή η ανάγκη να επικοινωνήσουμε, τότε παρουσιάζονται προβλήματα στις σχέσεις μας με τους άλλους ανθρώπους.
Το νευρωτικό άγχος λοιπόν σχετίζεται με αυτό το κομμάτι της ψυχικής μας ζωής και αντιμετωπίζεται όταν ξεκινήσει κανείς να μαθαίνει τον εαυτό του, δηλαδή την ασυνείδητη ζωή του. Παίρνει χρόνο, θέλει προσπάθεια, αλλά είναι μία διαδικασία απελευθερωτική από τη ντροπή και την ενοχή που μπαίνουν σαν άμυνες μπροστά από τα συναισθήματα που αναπτύξαμε μέσα μας στην βρεφική, νηπιακή και παιδική μας ζωή.
Το Υπαρξιακό άγχος προκύπτει από τα υπαρξιακά δεδομένα, τη θνητότητα, την ελευθερία και την ευθύνη, το ρίξιμο σε έναν κόσμο που δεν έχουμε επιλέξει, την έλλειψη νοήματος στη ζωή, τη μοναξιά (υπαρξιακή μοναξιά), το αναπόφευκτο του θανάτου.
Το άγχος έρχεται με την επίγνωση της ελευθερίας, αλλά και της ευθύνης που έχουμε για τη ζωή μας.
Κυρίαρχο ρόλο στο υπαρξιακό άγχος παίζει απώλεια της ταυτότητας και του σκοπού.
Το υπαρξιακό άγχος είναι επίσης μία αντίδραση απέναντι στη συνειδητοποίηση της μη-ύπαρξης, της μη αυθεντικής ζωής.
Το άγχος έρχεται σε αυτή την περίπτωση να μας υπενθυμίσει αυτό το χάσιμο και να μας ξυπνήσει. Είναι δηλαδή ένα κάλεσμα για να βγούμε από αυτή τη μη αυθεντική ζωή και να αναζητήσουμε μία πιο αυθεντική. «Το άγχος είναι ένα προνόμιο γιατί αυτό μας δίνει την επιλογή και μας ξυπνά από τις αυταπάτες της καθημερινότητας»