Βλέποντας μέσα από τους άλλους

Πόσο σημαντικό είναι άραγε να νιώθουμε ότι οι άλλοι μας καταλαβαίνουν; Ότι οι σκέψεις και τα βιώματά μας γίνονται αντιληπτά από τους άλλους χωρίς κριτική στάση και αποδοκιμασία;

Οι παραπάνω δηλώσεις είναι συνυφασμένες με την ενσυναίσθηση που θεωρείται μία από τις διαστάσεις της Συναισθηματικής Νοημοσύνης (Ioannidou & & Konstantikaki, 2008). Ως ενσυναίσθηση ορίζεται η ικανότητά μου να συμπορεύομαι συναισθηματικά με τις εμπειρίες που μοιράζεται ένα άλλο άτομο, να μπορώ δηλαδή να «μπω στα παπούτσια του», αλλά και να προσπαθώ να κατανοώ τις συμπεριφορές του και τα κίνητρα που υπάρχουν πίσω από αυτές.

Δε χρειάζεται να έχω κοινά βιώματα με αυτά που μου αναφέρει το άλλο άτομο, ούτε εγκρίνω μόνο σκέψεις και συναισθήματα που εγώ θεωρώ σημαντικά, αλλά προσπαθώ να αντιληφθώ τις καταστάσεις από την πλευρά του.

• Είμαι παρών/ούσα, για να ακούσω με γνήσιο ενδιαφέρον και χωρίς προκαταλήψεις.
• Καταλαβαίνω ότι αυτό που περιγράφεται είναι πολύ σημαντικό για το άτομο και το επικοινωνώ.
• Αποφεύγω να δώσω γρήγορες συμβουλές, να προτείνω λύσεις ή να επιβεβαιώσω βεβιασμένα ότι όλα θα πάνε καλά. Πολλές φορές οι άνθρωποι γύρω μας θέλουν απλώς να μοιραστούν ό,τι τους απασχολεί.

Σύμφωνα με τον Rogers (1980), η ενσυναίσθηση στη συμβουλευτική διαδικασία ορίζεται ως «η ευαίσθητη η ικανότητα και προθυμία του θεραπευτή να καταλάβει τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις δυσκολίες του πελάτη από τη δική του οπτική και να υιοθετήσει το πλαίσιο αναφοράς του». Η ενσυναισθητική στάση του/της θεραπευτή/τριας κρίνεται σημαντική σε όλες τις θεραπευτικές προσεγγίσεις, θεωρείται βασική για τη θεραπευτική συμμαχία και βοηθάει το άτομο να αντιληφθεί ότι μπορεί να δείξει απεριόριστη εμπιστοσύνη στο πρόσωπο του θεραπευτή, να προβεί σε αυτοαποκαλύψεις, να ξεπεράσει τα αισθήματα απόρριψης και μοναξιάς τα οποία βιώνει και να οδηγηθεί σε ένα πιο ολοκληρωμένο και αποτελεσματικό επίπεδο αυτοπραγμάτωσης (Μαλικιώση, 2017).

Πώς καταλαβαίνω ότι ο/η σύμβουλός μου δείχνει ενσυναίσθηση;

• Δείχνει κατανόηση σε ό,τι λέω χωρίς να με κρίνει.
• Νιώθω άνετα να μιλάω μαζί του/της και να μοιράζομαι θέματα και σκέψεις που με απασχολούν.
• Αισθάνομαι ότι οι σκέψεις και τα συναισθήματά μου είναι σημαντικά και δεν ακυρώνονται ή υποτιμώνται.
• Με ακούει προσεκτικά όταν μιλάω και με ενθαρρύνει να συνεχίσω, τόσο με λεκτικές εκφράσεις όσο και με νεύματα του προσώπου του/της.
• Μου θέτει ερωτήσεις σχετικά με αυτά που μοιράζομαι, για να κατανοήσει εις βάθος αυτά που περιγράφω.

Η ικανότητα ενσυναίσθησης μπορεί να φαντάζει δύσκολη πολλές φορές, αλλά σίγουρα δεν είναι ακατόρθωτη, ούτε έμφυτη. Πηγάζει από μέσα μας, από το γνήσιο ενδιαφέρον για παροχή βοήθειας στους άλλους και ενδυναμώνεται με κάθε μικρή κίνηση που κάνουμε προς αυτήν την κατεύθυνση. Είναι πολύ σημαντικό όμως να παρέχουμε το είδος της βοήθειας που έχουν ανάγκη οι γύρω μας και όχι αυτό που νομίζουμε εμείς ότι χρειάζονται! Μέσω της ενσυναίσθησης μαθαίνουμε να ακούμε προσεκτικά, να είμαστε ανοιχτοί στο διαφορετικό και να χτίζουμε γερά θεμελιωμένες σχέσεις!

Βιβλιογραφία

• Ioannidou, F., & Konstantikaki, V. (2008). Empathy and emotional intelligence: What is it really about?. International Journal of caring sciences, 1(3), 118.

• Μαλικιώση- Λοίζου, Μ. (2017). Συμβουλευτική ψυχολογία. Πεδίο.

• Rogers, C. R. (1980). A way of being. Houghton Mifflin.

Αρθρογράφος: Eυαγγελία Χαλκίδου