Δεξιότητες επικοινωνίας και Συμβουλευτικής για Παιδιά

Η επικοινωνία με τα παιδιά, ιδιαίτερα στο πλαίσιο της συμβουλευτικής, απαιτεί ειδικές δεξιότητες που ενθαρρύνουν την έκφραση των συναισθημάτων και των σκέψεων τους. Η σωστή καθοδήγηση και η ενσυναίσθηση είναι κλειδιά για την επιτυχημένη επικοινωνία με τα παιδιά.

Βασικές δεξιότητες

1. Προσεκτική Παρακολούθηση: Αποτελεί μία από τις θεμελιώδεις δεξιότητες, καθώς βοηθά τους συμβούλους να δείξουν στο παιδί ότι το ακούν και το κατανοούν. Η προσεκτική παρακολούθηση περιλαμβάνει λεκτικές και μη-λεκτικές εκφράσεις που επιβεβαιώνουν ότι το παιδί έχει την πλήρη προσοχή του συμβούλου​.
2. Ελάχιστη Ενθάρρυνση: Αυτή η τεχνική περιλαμβάνει μικρές λεκτικές και μη-λεκτικές εκφράσεις, όπως νεύματα και επιφωνήματα, που ενθαρρύνουν το παιδί να συνεχίσει να μιλάει. Η χρήση της σιωπής, όταν συνοδεύεται από κατάλληλες εκφράσεις, μπορεί επίσης να αποτελέσει μια μορφή ενθάρρυνσης​.
3. Ανοιχτές και Κλειστές Ερωτήσεις: Οι ανοιχτές ερωτήσεις επιτρέπουν στα παιδιά να εξερευνήσουν τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους, ενώ οι κλειστές ερωτήσεις δίνουν γρήγορες, μονολεκτικές απαντήσεις. Η σωστή χρήση αυτών των ερωτήσεων μπορεί να βοηθήσει τα παιδιά να εκφραστούν καλύτερα​.
4. Αντανάκλαση Περιεχομένου και Συναισθημάτων: Η δεξιότητα της αντανάκλασης βοηθά το παιδί να κατανοήσει καλύτερα τα συναισθήματα και τις σκέψεις του. Για τα παιδιά προσχολικής ηλικίας, η χρήση απλών και κατανοητών λέξεων είναι ζωτικής σημασίας, ενώ στα μεγαλύτερα παιδιά μπορούν να εισαχθούν πιο σύνθετες έννοιες​.
5. Περίληψη: Η περίληψη μιας συζήτησης βοηθά να συνδεθούν διαφορετικά σημεία της συζήτησης και να ενσωματωθούν τα συναισθήματα που έχει εκφράσει το παιδί. Αυτή η τεχνική μπορεί να δώσει στα παιδιά μια συνολική εικόνα των όσων συζητήθηκαν και των συναισθημάτων τους​.

Η επιτυχημένη συμβουλευτική διαδικασία στηρίζεται σε τρεις βασικές αρχές:

• Ενσυναίσθηση: Η ικανότητα του συμβούλου να κατανοεί τα συναισθήματα του παιδιού, προσπαθώντας να δει τον κόσμο μέσα από τα μάτια του.
• Αυθεντικότητα: Η ειλικρίνεια και η αμεσότητα στις αλληλεπιδράσεις με το παιδί.
• Αποδοχή: Η αποδοχή του παιδιού χωρίς κριτική, ανεξαρτήτως των σκέψεων ή των συναισθημάτων που εκφράζει​.

Σύμφωνα με τον Gordon (2009), υπάρχουν ορισμένα εμπόδια στην επικοινωνία με τα παιδιά, όπως η διάλεξη, η παρηγοριά και η συμβουλή. Αυτές οι πρακτικές συχνά μπλοκάρουν την επικοινωνία και αποθαρρύνουν το παιδί από το να εκφραστεί ελεύθερα.

Η ανάπτυξη αποτελεσματικών δεξιοτήτων επικοινωνίας με τα παιδιά είναι ζωτικής σημασίας για τη δημιουργία μιας ατμόσφαιρας ασφάλειας και εμπιστοσύνης. Μέσω της ενσυναίσθησης, της προσεκτικής παρακολούθησης και της σωστής χρήσης ανοιχτών ερωτήσεων, οι σύμβουλοι μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά να εκφράσουν τα συναισθήματα και τις ανησυχίες τους.

Βιβλιογραφία

• Gordon, T. (2009). Parent Effectiveness Training. New York: Peter H. Wyden.
• Μαλικιώση-Λοΐζου, Μ. (2001). Η Τέχνη της Επικοινωνίας με τα Παιδιά. Αθήνα: Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα.
• Satir, V. (1991). The Satir Model: Family Therapy and Beyond. Palo Alto: Science and Behavior Books.