Διαμόρφωση ταυτότητας και ποιότητα σχέσεων

Η μετάβαση στην ενηλικίωση χαρακτηρίζεται συχνά από σημαντικές αλλαγές στη διαμόρφωση ταυτότητας και τις σχέσεις με τους ομότιμους. Καθώς οι νέοι ενήλικες διασχίζουν αυτήν την κρίσιμη φάση, η κατανόηση της αλληλεπίδρασης μεταξύ των στυλ ταυτότητας, της ποιότητας των σχέσεών τους με τους ομότιμους και των υποκείμενων συναισθηματικών μηχανισμών γίνεται κρίσιμη.

Στυλ ταυτότητας και σχέσεις

Τα στυλ ταυτότητας αναφέρονται στις στρατηγικές που χρησιμοποιούν οι άνθρωποι για να επεξεργαστούν και να χρησιμοποιήσουν πληροφορίες που σχετίζονται με τον εαυτό τους. Ο Berzonsky (1989, 1990) κατηγοριοποιεί αυτά τα στυλ σε τρεις τύπους:

• Τα άτομα αναζητούν και επεξεργάζονται ενεργά πληροφορίες σχετικές με την ταυτότητα για να λάβουν ενημερωμένες αποφάσεις, με αποτέλεσμα μια καλά ενσωματωμένη ταυτότητα.

• Αυτά τα άτομα δίνουν προτεραιότητα στις προσδοκίες των σημαντικών άλλων, οδηγώντας σε συντηρητικές και άκαμπτες στάσεις.

• Τα άτομα αναβάλλουν τις αποφάσεις που σχετίζονται με την ταυτότητα, οδηγώντας σε μια κατακερματισμένη δομή ταυτότητας.

Η έρευνα δείχνει ότι το προσανατολισμένο στην πληροφορία στυλ συσχετίζεται θετικά με την ποιότητα των φιλιών και αρνητικά με τη μοναξιά, ενώ το διαχυτιστικό-αποφεύγοντας στυλ παρουσιάζει το αντίθετο μοτίβο (Doumen et al., 2012). Οι νέοι ενήλικες με υψηλότερες βαθμολογίες στο στυλ προσανατολισμένο στην πληροφορία είναι πιθανό να έχουν πιο θετικές σχέσεις με τους ομότιμους τους, ενώ εκείνοι με υψηλότερες βαθμολογίες στο διαχυτιστικό-αποφεύγοντας στυλ μπορεί να βιώσουν μεγαλύτερη μοναξιά και δυσκολία στη δημιουργία στενών φιλιών.

Συναισθήματα προσκόλλησης και σχέσεις

Η θεωρία προσκόλλησης παρέχει ένα πλαίσιο για την κατανόηση των συναισθηματικών αντιδράσεων που υποστηρίζουν την αντιληπτή ποιότητα σχέσεων με τους ομότιμους. Η προσκόλληση μπορεί να χαρακτηριστεί από δύο κύριες προσανατολίσεις:

Άγχος Προσκόλλησης: Ο φόβος της εγκατάλειψης ή της έλλειψης αγάπης.

Αποφυγή Προσκόλλησης: Η τάση να αποφεύγεται η οικειότητα και η συναισθηματική ανοιχτότητα.

Στο πλαίσιο των σχέσεων με τους ομότιμους, τα άτομα που είναι ασφαλώς προσκολλημένα τείνουν να βιώνουν υψηλότερη ποιότητα φιλιών και χαμηλότερα επίπεδα μοναξιάς. Αντίθετα, εκείνοι με ανασφαλείς προσκολλήσεις συχνά αναφέρουν μεγαλύτερη μοναξιά και σύγκρουση στις σχέσεις τους (Doumen et al., 2012).

Η τρέχουσα μελέτη από τους Doumen et al. (2012) διερευνά πώς τα συναφή συναισθήματα προσκόλλησης μεσολαβούν στη σχέση μεταξύ στυλ ταυτότητας και ποιότητας σχέσεων με τους ομότιμους σε φοιτητές. Η μελέτη διαπίστωσε:

• Θετική συσχέτιση μεταξύ του στυλ προσανατολισμένου στην πληροφορία και της ποιότητας φιλιών, που μεσολαβείται μερικώς από την αποφυγή προσκόλλησης.
• Θετική συσχέτιση μεταξύ του διαχυτιστικού-αποφεύγοντος στυλ και της μοναξιάς, που μεσολαβείται πλήρως από το άγχος και την αποφυγή προσκόλλησης.

Αυτά τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι τα άτομα με στυλ προσανατολισμένο στην πληροφορία είναι πιθανό να έχουν ασφαλείς προσκολλήσεις, διευκολύνοντας τις καλύτερες σχέσεις με τους ομότιμους τους. Αντίθετα, εκείνοι με στυλ διαχυτιστικό-αποφεύγον ενδέχεται να αντιμετωπίζουν ανασφαλείς προσκολλήσεις, οδηγώντας σε μοναξιά και χαμηλότερη ποιότητα φιλιών.

Βιβλιογραφία

• Ainsworth, M. D. S. (1989). Attachments beyond infancy. American Psychologist, 44, 709–716.
• Arnett, J. J. (2004). Emerging adulthood: The winding road from the late teens through the twenties. Oxford University Press.
• Berzonsky, M. D. (1989). Identity style: conceptualization and measurement. Journal of Adolescent Research, 4, 268–282.
• Doumen, S., Smits, I., Luyckx, K., Duriez, B., Vanhalst, J., Verschueren, K., & Goossens, L. (2012). Identity and perceived peer relationship quality in emerging adulthood: The mediating role of attachment-related emotions. Journal of Adolescence, 35, 1417–1425.
• Hazan, C., & Shaver, P. (1987). Romantic love conceptualized as an attachment process. Journal of Personality and Social Psychology, 52, 511–524.
• Mikulincer, M., Shaver, P. R., & Pereg, D. (2003). Attachment theory and affect regulation: the dynamics, development, and cognitive consequences of attachment-related strategies. Motivation and Emotion, 27, 77–102.