Διαταραχές απέκκρισης στα παιδιά

Οι διαταραχές απέκκρισης περιλαμβάνουν την ενούρηση και την εγκόπριση, δύο από τις πιο κοινές προβληματικές συμπεριφορές σε παιδιά που σχετίζονται με τον έλεγχο της ουροδόχου κύστης και του εντέρου. Αυτές οι διαταραχές συχνά συνοδεύονται από συναισθηματικά και κοινωνικά προβλήματα για το παιδί, όπως άγχος και ντροπή, ενώ επηρεάζουν σημαντικά και την οικογένεια. Τ

Απόκτηση ελέγχου σφιγκτήρων και αναπτυξιακή ωρίμανση

Η απόκτηση ελέγχου των σφιγκτήρων είναι ένα σημαντικό αναπτυξιακό ορόσημο για το παιδί, το οποίο συνήθως κατακτάται μεταξύ του δεύτερου και τρίτου έτους της ζωής του. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, το παιδί αποκτά συνειδητό έλεγχο της ούρησης και της αφόδευσης, καθώς το νευρικό σύστημα ωριμάζει και το παιδί αναπτύσσει τη δυνατότητα να κατανοεί τα σήματα του σώματός του.

Ωστόσο, η αδυναμία του παιδιού να επιτύχει έγκαιρα τον έλεγχο των σφιγκτήρων μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση διαταραχών απέκκρισης, όπως η ενούρηση και η εγκόπριση​.

Ενούρηση

Η ενούρηση αφορά την ακούσια απώλεια ούρων κατά τη διάρκεια της ημέρας ή της νύχτας, σε μια ηλικία όπου το παιδί θα έπρεπε να έχει επιτύχει τον έλεγχο της ουροδόχου κύστης. Σύμφωνα με το DSM-5, η ενούρηση διαγιγνώσκεται εάν το παιδί είναι τουλάχιστον πέντε ετών και η συμπεριφορά εκδηλώνεται δύο φορές την εβδομάδα για τουλάχιστον τρεις συνεχόμενους μήνες​.

Τύποι ενούρησης:

1. Νυχτερινή ενούρηση: Χαρακτηρίζεται από την απώλεια ούρων κατά τον νυχτερινό ύπνο, και είναι πιο συχνή στα αγόρια. Η ενούρηση αυτή συνήθως συμβαίνει τις πρώτες ώρες του ύπνου.
2. Ημερήσια ενούρηση: Εμφανίζεται κατά τη διάρκεια της ημέρας, συνήθως σε παιδιά που καθυστερούν να πάνε στην τουαλέτα​.

Η ενούρηση μπορεί να διακριθεί σε:

• Πρωτοπαθή ενούρηση: Όταν το παιδί δεν έχει αποκτήσει ποτέ πλήρη έλεγχο της ουροδόχου κύστης.
• Δευτεροπαθή ενούρηση: Όταν το παιδί αποκτά έλεγχο για μια περίοδο, αλλά στη συνέχεια χάνει αυτή την ικανότητα.

Εγκόπριση

Η εγκόπριση ορίζεται ως η ακούσια ή σκόπιμη κένωση κοπράνων σε ακατάλληλα μέρη, συνήθως μετά την ηλικία των τεσσάρων ετών. Η συμπεριφορά αυτή μπορεί να είναι αποτέλεσμα οργανικών παραγόντων, όπως η δυσκοιλιότητα, ή ψυχολογικών παραγόντων, όπως άγχος ή αντίδραση σε αγχογόνες καταστάσεις.

Τύποι Εγκόπρισης:

1. Με δυσκοιλιότητα: Συνδέεται με συχνή δυσκοιλιότητα και υπερπλήρωση του εντέρου.
2. Χωρίς δυσκοιλιότητα: Συνήθως συνδέεται με ψυχολογικούς παράγοντες, όπως η διαταραχή προκλητικής εναντίωσης.

Αίτια

Τα αίτια της ενούρησης και της εγκόπρισης μπορεί να ποικίλλουν και περιλαμβάνουν:

1. Γενετικοί παράγοντες: Παιδιά των οποίων οι γονείς είχαν ενούρηση έχουν αυξημένες πιθανότητες να εμφανίσουν την ίδια διαταραχή​.
2. Οργανικά αίτια: Ανωμαλίες στο νευρικό σύστημα, μικρή χωρητικότητα της ουροδόχου κύστης, και υποτροπιάζουσες λοιμώξεις.
3. Ψυχολογικοί παράγοντες: Άγχος, οικογενειακές εντάσεις, και τραυματικές εμπειρίες μπορεί να συμβάλλουν στην εμφάνιση των διαταραχών αυτών​.

Θεραπευτικές προσεγγίσεις

Η θεραπεία των διαταραχών απέκκρισης περιλαμβάνει τόσο ιατρικές όσο και συμπεριφορικές παρεμβάσεις. Σημαντική είναι η υποστήριξη των γονέων και η ανάπτυξη μιας θετικής και ενθαρρυντικής στάσης απέναντι στο παιδί.

Θεραπείες για την ενούρηση:

1. Συμπεριφορική θεραπεία: Χρήση μεθόδων όπως το “κουδούνι και μαξιλάρι”, που βασίζεται στα εξαρτημένα αντανακλαστικά, με στόχο να εκπαιδευτεί το παιδί να ξυπνά όταν αισθάνεται την ανάγκη για ούρηση.
2. Φαρμακευτική αγωγή: Χρήση φαρμάκων όπως η δεσμοπρεσσίνη, η οποία μειώνει τον όγκο των ούρων κατά τη διάρκεια της νύχτας​.

Θεραπείες για την εγκόπριση:

1. Ρύθμιση διατροφής: Κατανάλωση τροφών πλούσιων σε ίνες και τακτική αφόδευση.
2. Συμπεριφορικές παρεμβάσεις: Εκπαίδευση του παιδιού να αναγνωρίζει τα σήματα του σώματός του και να πηγαίνει στην τουαλέτα έγκαιρα​.

Οι διαταραχές απέκκρισης, όπως η ενούρηση και η εγκόπριση, αποτελούν συχνές καταστάσεις στην παιδική ηλικία που μπορούν να επηρεάσουν τη συναισθηματική και κοινωνική ανάπτυξη του παιδιού. Με την κατάλληλη υποστήριξη από τους γονείς και τους επαγγελματίες υγείας, η αντιμετώπιση αυτών των διαταραχών μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική βελτίωση της ποιότητας ζωής του παιδιού και της οικογένειάς του.

Βιβλιογραφία

American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (5th ed.)