Θετική Ψυχολογία: Η αξία των θετικών συναισθημάτων

Ύστερα από μισό περίπου αιώνα εντατικής ενασχόλησης με την θεραπεία και πρόληψη των ψυχικών ασθενειών και με τις αρνητικές πλευρές της ανθρώπινης ύπαρξης γενικότερα, μία μερίδα ψυχολόγων άρχισε να βλέπει την ανάγκη διεύρυνσης του ενδιαφέροντος του κλάδου πέρα από το παθολογικό τονίζοντας πως στόχος της ψυχολογίας δεν πρέπει να είναι μόνο η ασθένεια και η βλάβη αλλά και η καλλιέργεια των δυνατοτήτων και δυνάμεων που χαρακτηρίζει κάθε άτομο (Seligman, & Csikszentmihalyi, 2000).

Η ανάγκη για μια τέτοια εστίαση στα θετικά χαρακτηριστικά των ατόμων έχει φανεί εξάλλου μέσα από τις έρευνες που ασχολούνται με την πρόληψη της ψυχικής νόσου. Ποικίλες μελέτες έχουν δείξει πως μεταξύ άλλων το θάρρος, η αισιοδοξία, οι διαπροσωπικές ικανότητες, η πίστη και η ελπίδα λειτουργούν ως ασπίδες απέναντι στην ψυχική ασθένεια (Seligman, & Csikszentmihalyi, 2000). Αυτός ο νέος τρόπος θεώρησης των πραγμάτων είχε ως αποτέλεσμα τη γέννηση του κλάδου της θετικής ψυχολογίας, ο οποίος γνωρίζει ιδιαίτερη άνθιση στην σύγχρονη εποχή.

Στα πλαίσια αυτού του κλάδου εντάσσονται και οι σχετικές έρευνες της Barbara L. Fredrickson για τα θετικά συναισθήματα (1998, 2001). Αποβλέποντας στην βελτίωση της ατομικής και συλλογικής λειτουργίας, την προαγωγή της ψυχολογικής ευεξίας και της σωματικής υγείας, η ερευνητική εργασία της Fredrickson επικεντρώνεται στην μελέτη των λειτουργιών των θετικών συναισθημάτων, στην διάκριση των ευεργετικών επιδράσεών τους, καθώς και στην κατανόηση του λόγου για τον οποίο τα ανθρώπινα όντα εξελίχθηκαν έτσι ώστε να είναι ικανά να βιώνουν θετικά συναισθήματα (Fredrickson, 2003).

Η Fredrickson διατυπώνει το 1998 την θεωρία διεύρυνσης και δόμησης των θετικών συναισθημάτων (the broaden-and-build theory of positive emotions). Η σχετικά πρόσφατη αυτή θεωρία εμπλουτίζει τις γνώσεις του κλάδου και είναι πιθανό να οδηγήσει στην εξερεύνηση νέων προοπτικών στο χώρο της ψυχοθεραπείας και της οργανωτικής ψυχολογίας, αφού το ζήτημα που πραγματεύεται, τα θετικά συναισθήματα δηλαδή, δεν έχουν τύχει ιδιαίτερης προσοχής από τους ερευνητές και τους θεωρητικούς των συναισθημάτων (Lazarus, 2000).