Κοινωνικές Αναπαραστάσεις

Η έννοια των αναπαραστάσεων μελετήθηκε για πρώτη φορά από τον γάλλο Κοινωνιολόγο Durkheim, ο οποίος τις χαρακτήρισε ως συλλογικές, τονίζοντας την ιδιαιτερότητα και την επικυριαρχία της συλλογικής σκέψης σε σύγκριση με την ατομική. Τα άτομα ή ατομικά γεγονότα τοποθετούνται κάτω από τα συλλογικά γεγονότα, που θεωρούνται πιο σημαντικά. Η κοινωνική ομάδα έχει μια συλλογική συνείδηση, που αποτελεί μια ελεγκτική αρχή που έχει τη δική της υπόσταση και μοιάζει με ένα συνεκτικό σύστημα που αποτελείται από πεποιθήσεις, συναισθήματα, αναμνήσεις, ιδανικά ή εμπνεύσεις καθώς και από αναπαραστάσεις που μοιράζονται όλα τα μέλη της κοινωνίας. 

Η συλλογική συνείδηση υπερβαίνει τις κοινωνικές διαιρέσεις, επισφραγίζει την κοινότητα και διασφαλίζει την αιωνιότητα και τη μονιμότητα. Επιβάλλει στα άτομα κοινούς και ομοιογενείς τρόπους σκέψης και συμπεριφοράς και ενσαρκώνεται στους κοινωνικούς θεσμούς. Η συλλογική συνείδηση δημιουργεί αναπαραστάσεις, που διαφέρουν ως προς τα αντικείμενα και τη φύση τους. Πρόκειται για κοινωνικοποιημένες μορφές σκέψης που ομαδοποιούν πολλά στοιχεία και διατηρούν σχέσεις με τις πρακτικές και τις καθημερινές συμπεριφορές υπό την έννοια ότι τις νομιμοποιούν. Οι συλλογικές αναπαραστάσεις αποτελούν βάση των ανθρώπινων εκτιμήσεων. 

Ωστόσο, οι αναπαραστάσεις έχουν χαρακτηριστεί ως κοινωνικές γιατί κατασκευάζονται μέσω των διαδικασιών ανταλλαγής και αλληλεπιδράσεων, δηλαδή παράγονται και καταναλώνονται κοινωνικά. Η κοινωνική πραγματικότητα κατασκευάζεται μέσα από την επικοινωνιακή οδό: η αναπαράσταση αφορά ένα εξωτερικό αντικείμενο που απεικονίζεται εσωτερικά, γίνεται κοινωνιοψυχολογικό, προτείνεται σε άλλα άτομα, τα οποία το ανακατασκευάζουν. Το αντικείμενο της αναπαράστασης γίνεται αντικείμενο συζήτησης, σύγκρουσης, κοινωνικό διακύβευμα και βρίσκεται σε μια δυναμική διαμόρφωση.   

Οι αναπαραστάσεις είναι κοινωνικές καθώς ως κοινωνικό προϊόν τις μοιράζονται οι ομάδες και επίσης επειδή η λειτουργία τους έγκειται στη μορφοποίηση και τον προσανατολισμό των συμπεριφορών και των κοινωνικών επικοινωνιών. Οι κοινωνικές αναπαραστάσεις, που δείχνουν πως το κοινωνικό πνεύμα υπεισέρχεται στα ψυχικά φαινόμενα, βρίσκονται στο επίκεντρο των διατομικών και διομαδικών σχέσεων. Άτομα και ομάδες επικοινωνούν μέσω των αναπαραστάσεων που καθοδηγούν τις συμπεριφορές τους. Η σκοπιμότητα της αναπαράστασης έγκειται στην κοινωνική της χρησιμότητα. Οι αναπαραστάσεις συνιστούν συστήματα κατανόησης και ερμηνείας του κοινωνικού περιβάλλοντος και μας προμηθεύουν με αξιολογικά κριτήρια που επιτρέπουν την αιτιολόγηση και νομιμοποίηση των συμπεριφορών.