
Οι Φανταστικοί φίλοι των παιδιών
Από τη στιγμή που τα παιδιά αρχίζουν να μιλούν και να συνειδητοποιούν τι γίνεται γύρω τους, αναπτύσσουν πλούσια φαντασία που πολλές φορές τα οδηγεί στο να φτιάχνουν δικούς τους κόσμους που πρωταγωνιστούν οι γονείς τους, τα αδέλφια τους αλλά και κάποιοι φανταστικοί φίλοι. Πλάσματα που ζωγραφίζουν με τα δικά τους πινέλα και χρώματα. Σε αυτά δίνουν όνομα, χαρακτήρα και ταυτότητα. Αυτοί οι φανταστικοί φίλοι αναφέρονται συχνά σε ιστορίες που πλάθουν και αφηγούνται τα μικρά παιδιά στους γονείς και στους γύρω τους.

Συχνά, αυτοί οι φίλοι αποτελούν μέρος της ζωής των παιδιών και κατ’ επέκταση της οικογένειας, αφού με τον τρόπο τους συμμετέχουν σε πολλές καθημερινές δραστηριότητες. Μερικές φορές μάλιστα η παρουσία τους είναι τόσο έντονη, που οι γονείς αρχίζουν να αναρωτιούνται αν θα πρέπει με κάποιο τρόπο να απαγορεύσουν στα παιδιά τους να έχουν αυτούς τους φανταστικούς φίλους.
Οι φίλοι αυτοί είναι χρήσιμοι για τα παιδιά, αφού με τη συμβολή τους αναπτύσσεται το γνωστικό και συναισθηματικό κομμάτι της προσωπικότητάς τους.
Οι φανταστικοί φίλοι είναι συνήθως γένους θηλυκού, αφού τα κορίτσια αναπτύσσουν πιο γρήγορα τον συναισθηματικό κόσμο τους. Όπως έχει διαπιστωθεί, το 60-65% των παιδιών αναπτύσσουν το φαινόμενο του φανταστικού φίλου στις ηλικίες μεταξύ 3 και 7 ετών. Είναι ακριβώς η περίοδος εκείνη που το παιδί βρίσκεται στο μεταίχμιο ανάμεσα στην πρώιμη παιδική και την παιδική ηλικία και αρχίζει να «χτίζει» την δική του προσωπικότητα και δοκιμάζει με το δικό του τρόπο τα όρια μεταξύ φαντασίας και πραγματικότητας.
Η δημιουργία φανταστικών φίλων φαίνεται να εμπλέκεται ακόμη και στην ταυτότητα φύλου των παιδιών. Τα στερεότυπα για το φύλο παίζουν ρόλο στο κατά πόσο θα είναι ικανοί και επαρκείς οι φανταστικοί φίλοι των παιδιών.

Η αντρική φιγούρα φαίνεται ως δυνατή, γενναία και ισχυρή και τα αγόρια δημιουργούν φανταστικούς φίλους για να πραγματοποιήσουν αυτό το στερεότυπο, ενώ ο γυναικείος ρόλος θεωρείται περισσότερο προστατευτικός και φροντιστικός. Από ψυχαναλυτικής πλευράς, τα αγόρια φαίνεται να δημιουργούν ένα ιδεώδες του εαυτού τους, με το οποίο θα μπορούν να ταυτοποιηθούν και ίσως είναι πιο πιθανό να φτιάξουν αδύναμους φανταστικούς φίλους για να μπορέσουν να κερδίσουν στο παιχνίδι και να γίνουν οι ηγέτες.

Αντιθέτως, τα κορίτσια φτιάχνουν λιγότερο ικανούς φανταστικούς φίλους για να τους προστατεύσουν και να τους φροντίσουν. Μιμούνται τις συμπεριφορές της δασκάλας ή της μητέρας τους. Όταν έρθει ένα δεύτερο αδερφάκι στην οικογένεια, περιποιούνται με τον ίδιο τρόπο ένα φανταστικό μωρό. Αυτό τα βοηθάει να προσαρμοστούν και να αντιμετωπίσουν τις αλλαγές στο σπίτι με την άφιξη του νέου μωρού. Επίσης, τα κορίτσια είναι πιο πιθανό να δημιουργήσουν περισσότερους φανταστικούς φίλους, ακόμη και οικογένεια ολόκληρη, ενώ τα αγόρια συχνά έχουν έναν μόνο, ο οποίος θα είναι σούπερ ήρωας.
Τα αγόρια φτιάχνουν φίλους του ίδιου φύλου, ενώ τα κορίτσια έχουν φίλους και από τα δύο φύλα.
Τα παιδιά ίσως δημιουργούν την ποιότητα των φανταστικών τους σχέσεων την οποία έχουν ιδιαίτερη ανάγκη. Για παράδειγμα, ένας φανταστικός φίλος που είναι συναισθηματικά άπορος και φοβισμένος θα βοηθήσει το παιδί να αντιμετωπίσει την ανησυχία και τα αισθήματα αδυναμίας που βιώνει. Ένας άλλος φίλος θα βοηθήσει στις κοινωνικές συναλλαγές του παιδιού με τους συνομηλίκους του, όταν το παιδί αυτό αντιμετωπίζει δυσκολίες στις προσωπικές του επαφές, ενώ τα παιδιά που δημιουργούν ένα σκληρό φανταστικό φίλο ίσως να ανησυχούν ιδιαίτερα και να προσπαθούν να προστατευθούν από την τιμωρία που τους επιβάλλουν οι γονείς.
Τα παιδιά με φανταστικούς φίλους έχουν καλύτερες ικανότητες επίλυσης προβλημάτων, με το να ζητήσουν βοήθεια όταν τη χρειάζονταν και να επικεντρώνονται στο πώς να λύσουν κάποιο πρόβλημα. Eπίσης, έχουν καλύτερη επίγνωση των συναισθημάτων τους, συνεργάζονται περισσότερο με τους συνομηλίκους και τους ενήλικες και έχουν πολύ καλές επικοινωνιακές δεξιότητες και καλύτερη κατανόηση για τις πληροφορίες που ακούει ή βλέπει κάποιος και με αυτό τον τρόπο μπορούν πιο εύκολα να μπουν στη θέση του και να κατανοήσουν τη δική του οπτική πλευρά. Μπορούν να αναγνωρίσουν ότι ο ψυχολογικός κόσμος δεν αντανακλά πάντα τον αληθινό κόσμο. Η μίμηση ρόλων στο φανταστικό παιχνίδι βελτιώνει τις υποκριτικές ικανότητες, οδηγώντας τα σε μεγαλύτερη ψυχολογική ανάπτυξη.
Οι περισσότεροι ειδικοί συγκλίνουν στο ότι το φαινόμενο του φανταστικού φίλου δεν είναι κάτι το ανησυχητικό, ούτε μπορεί να προκαλέσει κάποια δυσλειτουργία μέσα στην οικογένεια. Αντίθετα, μπορεί να συμβάλει στην ανάπτυξη της φαντασίας του παιδιού και στην πιο γρήγορη συνειδητοποίηση των συναισθημάτων του για τους ανθρώπους και το περιβάλλον του. Εξάλλου, η μετάβαση από τη φαντασία στην πραγματικότητα θα έρθει σταδιακά από μόνη της, καθώς το παιδί αρχίζει να ξεχωρίζει το πραγματικό από το φανταστικό στην παιδική ηλικία από 7 έως 12 ετών.
Αν από την ηλικία αυτή και μετά το παιδί συνεχίζει να μιλά για τον φανταστικό του φίλο, ή έχει εμφανή προβλήματα προσαρμογής στο σπίτι, στο σχολείο ή στις παρέες, και φαίνεται να απομονώνεται μόνο στη διάσταση του φανταστικού αποκλείοντας τις υπόλοιπες εκφάνσεις της πραγματικής ζωής τότε, θεωρείται από τους ειδικούς ότι η παρουσία του φανταστικού φίλου είναι μη λειτουργική και το παιδί εμφανίζει συναισθηματική διαταραχή.

