Ομάδες αυτοβοήθειας

Οι ομάδες αυτοβοήθειας στον χώρο της ψυχικής υγείας αποτελούν ένα σημαντικό μέσο υποστήριξης και ενδυνάμωσης για άτομα που αντιμετωπίζουν ψυχικές διαταραχές, όπως η κατάθλιψη και η διπολική διαταραχή. Μέσα σε αυτές τις ομάδες, τα μέλη έχουν την ευκαιρία να μοιραστούν τις εμπειρίες τους, να ανταλλάξουν στρατηγικές αντιμετώπισης και να βοηθήσουν τόσο τον εαυτό τους όσο και άλλους μέσα σε ένα πλαίσιο ισότητας και αλληλεγγύης.

Σύμφωνα με την American Psychological Association (APA), μια ομάδα αυτοβοήθειας αποτελείται από άτομα που συναντιούνται συστηματικά για να αλληλοβοηθηθούν στη διαχείριση ενός κοινού προβλήματος ζωής. Στις ομάδες αυτοβοήθειας, τα μέλη έχουν την ίδια εμπειρία και αλληλοϋποστηρίζονται, χωρίς την καθοδήγηση επαγγελματία. Σε αντίθεση, οι υποστηρικτικές ομάδες περιλαμβάνουν έναν επαγγελματία συντονιστή, ο οποίος δεν μοιράζεται το ίδιο πρόβλημα με τα μέλη και κατευθύνει τη διαδικασία.

Οι πρώτες και πιο γνωστές ομάδες αυτοβοήθειας ήταν οι Ανώνυμοι Αλκοολικοί (Alcoholics Anonymous), που ιδρύθηκαν το 1935. Από τότε, το μοντέλο των ομάδων αυτοβοήθειας έχει εξαπλωθεί σε διάφορους τομείς, όπως οι εξαρτήσεις, οι ψυχικές διαταραχές, η αντιμετώπιση ασθενειών (καρκίνος, Alzheimer), αλλά και σε κοινωνικά θέματα όπως η οικογενειακή βία και η απώλεια αγαπημένων προσώπων.

Ένα βασικό χαρακτηριστικό των ομάδων αυτοβοήθειας είναι η ισότητα μεταξύ των μελών. Όλοι οι συμμετέχοντες είναι τόσο αποδέκτες όσο και πάροχοι βοήθειας, γεγονός που δημιουργεί μια αίσθηση αλληλοϋποστήριξης και κοινότητας. Η συμμετοχή σε αυτές τις ομάδες μειώνει το αίσθημα απομόνωσης, ενισχύει την αυτοεκτίμηση και βοηθά τα μέλη να αποδεχτούν και να διαχειριστούν την κατάστασή τους.

Αν και οι ομάδες αυτοβοήθειας λειτουργούν χωρίς επαγγελματίες, η συμβολή τους είναι σημαντική στα πρώτα στάδια δημιουργίας των ομάδων, καθώς και στην εκπαίδευση των συντονιστών. Οι επαγγελματίες μπορούν επίσης να παραπέμπουν ασθενείς σε ομάδες αυτοβοήθειας, να λειτουργούν ως σύμβουλοι ή προσκεκλημένοι ομιλητές και να προωθούν τη διάδοση του κινήματος της αυτοβοήθειας.

Βιβλιογραφία:

• Μενεδιάτου, Α. (2020). Ομάδες αυτοβοήθειας και ψυχική υγεία. Ελληνική Εταιρεία Διαταραχών Διάθεσης «ΜΑΖΙ».
• American Psychological Association (2002). APA Dictionary of psychology. Washington, DC: APA.
• Yalom, I. D. (2006). Θεωρία και πράξη της ομαδικής ψυχοθεραπείας. Αθήνα: Άγρα.