Ψυχολογία

Πρώτες μέρες μετά τον τοκετό

Όπως είναι λογικό, η προσοχή όλων αμέσως μετά τον τοκετό στρέφεται στο νεογέννητο, το νέο μέλος της οικογένειας, που χρήζει ιδιαίτερης φροντίδας και ζεστασιάς. Εξίσου, όμως, σημαντική είναι και η ανάγκη κατάλληλης παρακολούθησης της μητέρας, στήριξής της σωματικά και ψυχολογικά με κατάλληλες οδηγίες και συμβουλές μετά από την περίοδο της εγκυμοσύνης και του τοκετού που συνοδεύεται συχνά από μια γλυκιά αλλά υπαρκτή σωματική κούραση.


Άλλωστε, η λοχεία αποτελεί μια φυσιολογική αλλά ιδιαίτερη για κάθε μητέρα περίοδο σαράντα ημερών μετά τον τοκετό, κατά την οποία ο οργανισμός επανέρχεται σταδιακά στην προ της κυήσεως κατάσταση. Συνοδεύεται συχνά από ψυχολογικές διακυμάνσεις και ιδιαίτερη συναισθηματική φόρτιση και ως εκ τούτου ο ρόλος του πατέρα και του οικογενειακού περιβάλλοντος γενικότερα πρέπει να στοχεύει στην ηρεμία και γαλήνη της μητέρας, βοηθώντας τη να προσαρμοσθεί στις νέες αυξημένες απαιτήσεις.


Χαρακτηριστικό στοιχείο της περιόδου της λοχείας είναι ο θηλασμός. Το μητρικό γάλα αποτελεί θείο δώρο και κάθε μητέρα πρέπει να ενθαρρύνεται να θηλάσει το μωρό της. Η συμβολή του μαιευτικού προσωπικού στη διαδικασία του θηλασμού πλάϊ στη νέα μητέρα είναι καθοριστική και θα πρέπει να προσφέρεται.


Η καθαριότητα στην ανατομική περιοχή των μαστών αποτελεί βασική προϋπόθεση για την αποφυγή προβλημάτων σχετιζομένων με λοιμώξεις. Επίσης, η ισορροπημένη και κατάλληλη διατροφή αποτελεί βασικό στόχο κατά την πρώϊμη περίοδο της λοχείας, ώστε να επανέλθει προοδευτικά η μητέρα στο προ της κυήσεως σωματικό της βάρος αλλά και η προσφορά της σε γάλα προς το νεογνό να είναι επαρκής. Βοηθούν τα μικρά και συχνά γεύματα, ιδανικότερα βραστά ή ψητά αποφεύγοντας τα τηγανιτά και περιορίζοντας την πρόσληψη άλατος, ζάχαρης και καφεϊνης. Η ποικιλία τροφίμων βοηθά όπως και η αυξημένη κατανάλωση υγρών. Η παρουσία πράσινων λαχανικών και καρότου στα γεύματα πρέπει να ενθαρρύνεται προκειμένου να εξασφαλισθεί η επαρκής πρόσληψη προβιταμίνης Α και φυλλικού οξέος.
Παράλληλα, επιδιώκεται άμεση σωματική κινητοποίηση της μητέρας κατά τις πρώτες ώρες της λοχείας, ακόμη και εάν ο τοκετός έχει πραγματοποιηθεί δια καισαρικής τομής. Όσο περνούν οι ημέρες και το επιτρέπουν οι αντοχές, η ήπια αρχικά γυμναστική μπορεί να προσφέρει σημαντικό κέρδος, σωματικό και ψυχολογικό, στη μητέρα.


Πολύ σημαντική, βέβαια, παράμετρος είναι η ξεκούραση της μητέρας προκειμένου να εδραιωθεί ο θηλασμός και να μπορεί σωματικά και η ίδια να φροντίζει το μωρό της. Μια καλή, ίσως, τακτική αποτελεί η υιοθέτηση του προγράμματος που το ίδιο το μωρό ακολουθεί, ώστε η μητέρα να κοιμάται όταν κοιμάται και το νεογνό. Έτσι, ξεκουράζεται περισσότερο και μπορεί να προσφέρει στο μωρό τη μέγιστη φροντίδα με το που το ίδιο θα το ζητήσει.


Η περιποίηση στην περιοχή του περινέου πρέπει να είναι καθημερινή με νερό και απλά αντισηπτικά προκειμένου να προληφθούν προβλήματα μόλυνσης της περιοχής, ιδίως εάν έχει πραγματοποιηθεί περινεοτομία. Επαφές καλό είναι να ξεκινούν μετά την ολοκλήρωση της περιόδου της λοχείας οπότε και το γυναικείο γεννητικό σύστημα έχει επανέλθει ικανοποιητικά.


Όσον αφορά στη χορήγηση φαρμακευτικών σκευασμάτων κατά τη λοχεία, προτείνεται η λήψη σιδήρου και ασβεστίου καθημερινά καθώς βοηθούν τη μητέρα κατά την περίοδο του θηλασμού. Η χορήγηση υπακτικών απαιτείται συχνά προκειμένου να ρυθμισθούν συνήθη ζητήματα δυσκοιλιότητας μετά τον τοκετό. Επίσης, χρήση μητροσυσπαστικών φαρμάκων μπορεί να υιοθετηθεί για τις πρώτες ημέρες της λοχείας προκειμένου να συσπασθεί και να επανέλθει η μήτρα στις προ της κυήσεως διαστάσεις της. Η λήψη απλών αναλγητικών φαρμάκων συνήθως επαρκεί για την αντιμετώπιση ενοχλήσεων στο περίνεο ή κοιλιακού άλγους που συνοδεύει συστολές της μήτρας. Για κάθε αγωγή που είχε χορηγηθεί για οποιοδήποτε λόγο κατά την εγκυμοσύνη πρέπει εξατομικευμένα να αποσαφηνίζεται στη μητέρα εάν πρέπει ή όχι να συνεχισθεί και ποια περαιτέρω παρακολούθηση συνιστάται.


Συμπερασματικά, πρέπει να τονισθεί ότι η λοχεία αποτελεί μια φυσιολογική, μεταβατική φάση της μητέρας κατά την οποία ο Μαιευτήρας, οι Μαίες αλλά και τα προσφιλή της πρόσωπα πρέπει να τη στηρίζουν και να βρίσκονται κοντά της με προθυμία να ακούσουν τις απορίες και τους ενδεχόμενους προβληματισμούς της προκειμένου να συμβάλλουν στην ομαλή πορεία αυτής της ιδιαίτερης για κάθε γυναίκα περιόδου.

*Σημαντική είναι και η ψυχολογική υποστήριξη της γυναίκας και του ζευγαριού στο να αντιμετωπίσουν με το δυνατόν καλύτερο τρόπο όλες αυτές τις μεταβάσεις, τις προκλήσεις και τις δυσκολίες που θα προκύψουν και να καταφέρουν να μπουν σταδιακά στη γονεϊκότητα.

Αρθρογράφος: Xαράλαμπος Γρηγοριάδης, Μαιευτήρας – Γυναικολόγος