Πώς θα αγαπήσουν το βιβλίο τα παιδιά;

Η λογοτεχνία αποτελεί ένα ισχυρό εργαλείο κατανόησης του κόσμου και των κοινωνικών φαινομένων, μέσω της μυθοπλασίας που προβάλλει, σχολιάζει και αναλύει ζητήματα που αφορούν τόσο ολόκληρες κοινωνίες όσο και κάθε μεμονωμένο αναγνώστη. Κατά τη διδασκαλία, η λογοτεχνία μπορεί να αποτελέσει γέφυρα ανάμεσα στο παιδί και τον ιστορικοκοινωνικό του χώρο, προσφέροντάς του την ευκαιρία να συνδέσει προσωπικές του εμπειρίες με ιδέες και θέματα του κειμένου.

Η εμπλοκή του μαθητή στη διαδικασία της ανάγνωσης γίνεται πιο βαθιά όταν το κείμενο του προκαλεί ενδιαφέρον και τον παρακινεί να σκεφτεί πάνω στα θέματα που παρουσιάζονται. Όπως αναφέρει ο Marcel Proust, «στην πραγματικότητα ο αναγνώστης, την ώρα που διαβάζει, είναι αναγνώστης του εαυτού του». Αυτή η ανακάλυψη του εσωτερικού κόσμου μέσα από τη μυθοπλασία αποτελεί έναν από τους κύριους στόχους της φιλαναγνωσίας, δηλαδή της αγάπης για την ανάγνωση.

Η επιλογή των κατάλληλων κειμένων και βιβλίων που να συνδέονται με την καθημερινότητα των παιδιών είναι καίρια για να προσελκύσει το ενδιαφέρον τους. Η ανάγνωση λογοτεχνικών κειμένων επιτρέπει στους μαθητές να συμμετέχουν ενεργά στη διαδικασία, ταυτιζόμενοι με τους χαρακτήρες και τα γεγονότα, με τον δάσκαλο να λειτουργεί ως διαμεσολαβητής και οδηγός στην ερμηνεία των κειμένων.

Σύμφωνα με τον Wolfgang Iser, οι διαψεύσεις των αναγνωστικών προσδοκιών είναι κεντρικό στοιχείο στην ενεργοποίηση του αναγνώστη, καθώς τον προκαλούν να εξετάσει νέες ιδέες και προοπτικές. Η λογοτεχνία δεν είναι μόνο ένα μέσο ενημέρωσης ή μετάδοσης γνώσης, αλλά κυρίως προσφέρει αισθητική απόλαυση και συναισθηματική εμπλοκή, ενισχύοντας έτσι την ικανότητα του αναγνώστη να ανακαλύψει νέα επίπεδα κατανόησης του κόσμου.

Για την επιτυχή καλλιέργεια της φιλαναγνωσίας στην τάξη, είναι απαραίτητη η ενεργή συμμετοχή του δασκάλου, ο οποίος θα πρέπει να ενθαρρύνει τους μαθητές να ανακαλύπτουν προσωπικές ταυτότητες μέσα από τα κείμενα που διαβάζουν. Καθώς τα παιδιά ανταλλάσσουν απόψεις και εμπειρίες σχετικά με τα κείμενα, δημιουργούν νέες αναγνώσεις και ανακαλύπτουν τη δυνατότητα διαλόγου τόσο με το κείμενο όσο και μεταξύ τους.

Βιβλιογραφία

1. Holub Robert, «Φαινομενολογία», από το βιβλίο Από το φορμαλισμό στον μεταδομισμό (σε σειρά Λογοτεχνική Θεωρία), επιμέλεια Roman Selden, Θεσσαλονίκη: Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, 2005.
2. Spink, John, Τα παιδιά ως αναγνώστες, μτφρ. Κυρ. Ντελόπουλος, Αθήνα: Καστανιώτης, 1990.
3. Rosslaniek, Christian, Να δώσουμε στα παιδιά την όρεξη για διάβασμα, απόδοση Στ. Ακίνης, Αθήνα: Καστανιώτης, 1992.
4. Iser, Wolfgang, The Implied Reader: Patterns of Communication in Prose Fiction from Bunyan to Beckett, Baltimore and London: The Johns Hopkins University Press, 1974.
5. Holland, Norman N., 5 Readers Reading, New Haven, CT, 1975.
6. Anderson, C. R., et al., Πώς να δημιουργήσουμε ένα έθνος από αναγνώστες, επιμέλεια Σ. Βοσνιάδου, Αθήνα: Gutenberg, 2000.
7. Bloom, Harold, Πώς και γιατί διαβάζουμε, εισαγωγή Ουίλλιαμ Σοφλέας, μτφρ. Κατερίνα Ταβαρτηόγλου, Αθήνα: Τυπωθήτω, 2004.
8. Eagleton, T., Εισαγωγή στη θεωρία της λογοτεχνίας, Αθήνα: Οδυσσέας, 1989.