Τύποι δεσμού και κατάθλιψη

Υπάρχουν αρκετές πια έρευνες στον χώρο της κοινωνικής-κλινικής ψυχολογίας που καταδείχνουν την στενή συσχέτιση ανάμεσα στους τύπους δεσμού και την κατάθλιψη. Το νέο σχετικά αυτό σώμα μελετών βρίσκεται στην συνέχεια ερευνών που θεωρούν ότι οι διεργασίες στο επίπεδο των προσωπικών σχέσεων οδηγούν σε κατάθλιψη ή συντηρούν καταθλιπτικές τάσεις (π.χ. Brown & Harris, 1978).

H έρευνα πριν την έλευση της θεωρίας του δεσμού είχε επικεντρωθεί σε δύο είδους διεργασίες: γνωστικές και διαπροσωπικές. Η γνωστική θεωρητική οπτική εξετάζει τις δυσλειτουργικές σκέψεις που σχετίζονται με την κατάθλιψη (π.χ. Seligman & Teasdale, 1978). H διαπροσωπική οπτική ερεύνησε κυρίως διεργασίες κοινωνικής στήριξης, πώς δηλαδή η κατάθλιψη συνδέεται με την δυσκολία αλληλεπίδρασης και στήριξης από τα άτομα του φιλικού και κοινωνικού περιβάλλοντος (π.χ. Coyne, 1976). Όπως θα δούμε παρακάτω η θεωρία του δεσμού συνενώνει την γνωστική και διαπροσωπική οπτική κάτω από ενιαίο εννοιολογικό πλαίσιο.

Οι περισσότερες έρευνες για τις γνωστικές διεργασίες στην κατάθλιψη έχουν εστιάσει στο πώς άτομα που πάσχουν από κατάθλιψη αναπαριστούν τον εαυτό (μοντέλα του εαυτού). Καταθλιπτικά άτομα περιγράφουν τον εαυτό τους με αρνητικούς όρους, και επεξεργάζονται πληροφορίες και μνήμες για τον εαυτό με αρνητικό τρόπο (Teasdale, Taylor, & Fogarty, 1980). Από την ίδια οπτική, οι τύποι δεσμού ενηλίκων ενέχουν μοντέλα που συνδυάζουν πληροφορίες για τον εαυτό και τους άλλους. Από την μία, τα ενεργά μοντέλα αφορούν σε γνωστικές διεργασίες που μπορεί να οδηγήσουν στην κατάθλιψη.

Όπως είδαμε στο μοντέλο της Bartholomew, άτομα με ασφαλή μοντέλα έχουν αυτοπεποίθηση και αντιλαμβάνονται τους άλλους και τον εαυτό με θετικούς όρους. Άτομα με ανασφαλή μοντέλα έχουν μεγαλύτερη τάση να αντιλαμβάνονται τον εαυτό ή/και τους άλλους με αρνητικούς όρους. Σε έρευνά της η Carnelley και συνεργάτες (Carnelley, Pietromonaco, & Jaffe, 1994) βρήκαν ότι φοιτήτριες με κατάθλιψη, είχαν υψηλότερα ποσοστά τύπων δεσμού εμμονής και φοβικού. Η μέτρηση των τύπων δεσμού έγινε με κλίμακες αυτο-αναφοράς. Παρόμοια όμως αποτελέσματα βρέθηκαν και σε έρευνα των Rosenstein & Horowitz (1996) που μελέτησαν ένα κλινικό δείγμα χρησιμοποιώντας την πιο έγκυρη μέθοδο του ΑΑΙ. Σε αυτή την μελέτη βρέθηκε ότι το 69% ατόμων που διαγνώστηκαν ότι πάσχουν από διπολικά συγκινησιακές διαταραχές κατηγοριοποιήθηκαν ως τύπου εμμονής.

Παρόλα αυτά, τα συμπεράσματα για την συσχέτιση των ανασφαλών μοντέλων με την κατάθλιψη δεν είναι ξεκάθαρα. Σε πρόσφατη έρευνα των Fonagy, και συνεργατών του (Fonagy et al. 1996) όπως και σε εργασία των Tyrell και Dozier (1997), τα περισσότερα από τα άτομα που διαγνώστηκαν με οξείς καταθλιπτικές διαταραχές κατηγοριοποιήθηκαν ως αυτόνομα (ασφαλή) σύμφωνα με το ΑΑΙ (με ασφαλή τύπο δεσμού). Φαίνεται ότι η οξεία κατάθλιψη δεν συσχετίζεται με ανασφαλή ενεργά μοντέλα όπως οι δυσθυμικές μορφές κατάθλιψης. Είναι πλέον αποδεκτό από πολλούς θεωρητικούς στον χώρο της θεωρίας του δεσμού ότι άτομα με τύπο εμμονής ή φοβικό δεν ελέγχουν τόσο καλά τα συναισθήματά τους όσο άτομα τύπου αποφυγής απορριπτικού.