Ψυχογενής Βουλιμία

Η ψυχογενής βουλιμία, εκδηλώνεται συνήθως στην εφηβεία και εμφανίζεται με πολύ μεγαλύτερη συχνότητα από την ψυχογενή ανορεξία. Τα βασικά χαρακτηριστικά της ψυχογενούς βουλιμίας είναι επανειλημμένα επεισόδια υπερφαγίας στη διάρκεια των οποίων το άτομο νιώθει ότι δεν μπορεί να ελέγξει τον εαυτό του ώστε να σταματήσει να τρώει, η χρήση αντισταθμιστικών μεθόδων όπως προκλητού εμέτου, καθαρτικών, διουρητικών, ενεμάτων, νηστείας ή υπερβολικής άσκησης για να μην πάρει βάρος και η υπερβολική ενασχόληση με το σχήμα και το βάρος του σώματος (Μάνος, 1997).

Τα διαγνωστικά κριτήρια της Ψυχογενούς Βουλιμίας κατά το DSM-IV είναι τα εξής:

Α) Επανειλημμένα επεισόδια υπερφαγίας. Ένα επεισόδιο υπερφαγίας χαρακτηρίζεται και από τα δυο τα παρακάτω:
(1) το να τρώει κάποιος μέσα σε μια διακριτή χρονική περίοδο (π.χ. σε μια περίοδο 2 ωρών) μια ποσότητα φαγητού που είναι σαφώς μεγαλύτερη από όση θα έτρωγαν οι περισσότεροι άνθρωποι κατά τη διάρκεια μιας παρόμοιας χρονικής περιόδου και κάτω από παρόμοιες περιστάσεις
(2) μια αίσθηση έλλειψης ελέγχου του πόσο τρώει κάποιος κατά τη διάρκεια του επεισοδίου (π.χ. μια αίσθηση ότι κάποιος δεν μπορεί να σταματήσει να τρώει ή να ελέγξει τι ή πόσο τρώει)
Β) Επανειλημμένη ακατάλληλη αντισταθμιστική συμπεριφορά για να αποτρέψει την απόκτηση βάρους όπως πρόκληση εμέτου, κακή χρήση καθαρτικών, διουρητικών, ενεμάτων ή άλλων φαρμάκων, νηστεία, υπερβολική άσκηση.
Γ) Η υπερφαγία και οι ακατάλληλες αντισταθμιστικές συμπεριφορές, και τα δυο, συμβαίνουν κατά μέσο όρο τουλάχιστον δυο φορές την εβδομάδα για 3 μήνες.
Δ) Η εκτίμηση του εαυτού αδικαιολόγητα επηρεάζεται από το σχήμα του σώματος και το βάρος.
Ε) Η διαταραχή δεν συμβαίνει αποκλειστικά κατά τη διάρκεια επεισοδίων ψυχογενούς ανορεξίας

Διακρίνονται δυο τύποι ψυχογενούς βουλιμίας:
α) Ο καθαρτικός τύπος, όπου κατά τη διάρκεια του τρέχοντος επεισοδίου ψυχογενούς βουλιμίας, το άτομο καταφεύγει τακτικά σε αυτοπροκαλούμενους εμετούς ή σε κακή χρήση καθαρτικών, διουρητικών ή ενεμάτων.
β) Ο μη καθαρτικός τύπος, όπου κατά τη διάρκεια του τρέχοντος επεισοδίου ψυχογενούς βουλιμίας, το άτομο χρησιμοποιεί άλλες απρόσφορες, αντισταθμιστικές συμπεριφορές, όπως νηστεία ή υπερβολική σωματική άσκηση, αλλά δεν καταφεύγει τακτικά σε αυτοπροκαλούμενους εμετούς ή σε κακή χρήση καθαρτικών, διουρητικών ή ενεμάτων (Μάνος, 1997)

Τα επεισόδια υπερφαγίας συνίσταται στην κατανάλωση τροφών με υψηλή θερμιδική αξία, που συνήθως είναι γλυκές ή ευκολομάσητες και μπορούν να καταναλωθούν γρήγορα π.χ. παγωτά, κέικ, κουλουράκια κτλ. Σύμφωνα με τον Fairburn (1995) οι γυναίκες με ψυχογενή βουλιμία τρώνε δυο φορές πιο γρήγορα και καταναλώνουν 81, 5 θερμίδες το λεπτό σε σχέση με 34, 8 θερμίδες το λεπτό που καταναλώνουν οι φυσιολογικές γυναίκες. Πολλοί γεμίζουν το στόμα τους με φαγητό σχεδόν μηχανικά, μασώντας το ελάχιστα. Τα πρώτα λεπτά ενός επεισοδίου βουλιμίας μπορεί να είναι ευχάριστα. Η γεύση και η αίσθηση της τροφής φαίνεται ότι προσφέρουν μεγάλη απόλαυση.

Ένα άλλο χαρακτηριστικό γνώρισμα των επεισοδίων ψυχογενούς βουλιμίας είναι ότι το άτομο ντρέπεται τόσο πολύ που προσπαθεί να το κρύψει από το περιβάλλον του. Τα επεισόδια αυτά ελκύονται από δυσφορικές καταστάσεις, διαπροσωπικά προβλήματα, έντονη πείνα ύστερα από δίαιτα ή από αρνητικά συναισθήματα για το μέγεθος και το σχήμα του σώματος. Το άτομο δεν σταματάει να τρώει παρά μόνον όταν πονέσει η κοιλιά του ή πέσει στον ύπνο ή κάποιος τον διακόψει ή προκαλέσει έμετο (Fairburn, 1995).

Η ψυχογενής βουλιμία εμφανίζεται σε ποσοστό 0,9 με 4,1 % σε έφηβα και νεαρά κορίτσια. Έχει διαπιστωθεί ότι η υπερφαγία συχνά πρωτοεμφανίζεται κατά τη διάρκεια ή μετά από μια προσπάθεια αυστηρής δίαιτας που κάνει το άτομο για να χάσει βάρος.