Ψυχοσωματικά: Όταν πονάει η ψυχή νοσεί το σώμα

H ψυχική μας κατάσταση επηρεάζει την σωματική μας κατάσταση και αντίστροφα. Η συμβατική ιατρική έχει ορίσει αυτό το φαινόμενο ως ψυχοσωματικό. Μάλιστα, η ειδικότητα της ψυχοσωματικής ιατρικής είναι η πιο πρόσφατη υπο-ειδικότητα στην ψυχιατρική. Πράγματι, ο επιστημονικός κόσμος έχει επανειλημμένα αποδείξει ότι τόσο ο ψυχικός/πνευματικός πόνος, όσο και ο σωματικός, ενεργοποιούν τις ίδιες περιοχές του εγκεφάλου: τον πρόσθιο νησιωτικό φλοιό και τον φλοιό του προσαγωγίου. Ως εκ τούτου, η σύνδεση στο επίπεδο φυσιολογίας ανάμεσα στον εγκέφαλο και το σώμα υφίσταται, αποδεικνύοντας την θεωρία.

Tα είδη πόνου που συνδέονται με τα συναισθήματά μας

Πόνος στη μέση (οσφυαλγία)

Οι περιοχές της πλάτης και των ώμων είναι τα πρώτα σημεία στα οποία νιώθουμε την μυϊκή ένταση περισσότερο. Χειροπράκτες, οστεοπαθητικοί και άλλοι ιατροί εξηγούν για χρόνια τον πόνο της μέσης με όρους στρες και άγχους. Δυστυχώς τα πράγματα γίνονται χειρότερα, αφού αυτός ο τύπος πόνου είναι κυκλικός. Ξεκινάμε να αγχωνόμαστε και να ανησυχούμε για τον πόνο της μέσης μας, κάτι το οποίο σφίγγει και τσιτώνει με τη σειρά του τους μύες. Ύστερα, οι σφιγμένοι μυς αυξάνουν την ενόχληση και τότε αρχίζουμε να νιώθουμε σύγχυση, θυμό και απόγνωση.

Πονοκέφαλοι και ημικρανίες

Το στρες εμφανίζεται σε μεγάλη ποικιλία, συμπεριλαμβανομένου του συναισθηματικού στρες, του στρες σε σχέση με το χρόνο και του στρες της σωματικής κόπωσης. Αυτά τα συναισθήματα φτιάχνουν ένα εκρηκτικό πακέτο για τα άτομα που υποφέρουν από ημικρανίες. Επίσης, συναισθήματα όπως θυμός, άγχος, θλίψη/ κλάμα και κατάθλιψη πυροδοτούν πονοκεφάλους. Οι ενημερωμένοι γιατροί συστήνουν τεχνικές χαλάρωσης, διαλογισμό και την αναζήτηση βοήθειας σε περίπτωση που ο πονοκέφαλος δεν υποχωρήσει μετά από προσωπική προσπάθεια.

Αυχενικός πόνος

Η συσσώρευση των συναισθημάτων και πιο συγκεκριμένα τα αρνητικά συναισθήματα μπορούν να επιδράσουν σε κάθε περιοχή του σώματος. Ωστόσο, ο πόνος στον αυχένα αποτελεί ένα από τα πιο κοινά παράπονα των ανθρώπων που υποφέρουν από αγχώδεις διαταραχές.

Πόνος στους ώμους

Πολλοί κινησιολόγοι πιστεύουν ότι οι ώμοι μας αποτελούν την περιοχή εκείνη του σώματος μας που είναι πιο επιρρεπή στο να δέχεται τις ανεπιθύμητες επιδράσεις από την πίεση. Ακόμα και μεταφορικά πολλές φορές αναφέρουμε ότι κρατάμε το «βάρος» στους ώμους μας, κάτι που υποδεικνύει ότι τελικά είναι αλήθεια.

Στομαχικοί πόνοι και/ή κράμπες

Το στομάχι μας είναι το σημείο του σώματος μας που δυστυχώς αντανακλόνται οι περισσότερες από τις ανησυχίες μας, οι φόβοι και τα άγχη. Η βίωση αυτών των συναισθημάτων επανειλημμένα μπορεί να προκαλέσει στομαχικό πόνο. Συγκεκριμένα, όπως αποδεικνύεται κλινικά, το χρόνιο στρες μπορεί να εξελιχθεί σε έλκος.

Πόνος στους αγκώνες και/ή δυσκαμψία

Ενώ γνωρίζαμε ότι ιατρικές παθήσεις όπως η αρθρίτιδα και άλλες μπορεί να είναι ο λόγος για τον πόνο εκεί ή την δυσκαμψία, η ψυχική κατάσταση όπως το άγχος και η κατάθλιψη μπορούν να βρίσκουν την έκφραση τους σε περίεργες περιοχές συμπεριλαμβανομένων των αγκώνων.

Πόνος στα χέρια

Παρόμοια με τους αγκώνες, ο πόνος στα χέρια μπορεί να εμφανιστεί από ψυχολογικά προβλήματα. Ορισμένοι μάλιστα λένε ότι ο πόνος των χεριών μπορεί να είναι αποτέλεσμα συναισθημάτων απομόνωσης ή εγκλεισμού.

Ισχιαλγία

Το ανθρώπινο σώμα έχει πολύ περισσότερες νευρικές απολήξεις στο ισχίο απ’ ότι νομίζουμε οπότε το στρες μπορεί να μετατραπεί σε σωματικό πόνο και σε αυτή την περιοχή.

Πόνος στο γόνατο Υπάρχουν επίσης πολλές νευρικές απολήξεις στο γόνατο οπότε υπάρχει ισχυρότερη σύνδεση εγκεφάλου/ σώματος. Έτσι, είναι ίσως πιο πιθανό τα συναισθηματικά ερεθίσματα όπως το άγχος, ο φόβος, η κατάθλιψη κλπ. να αντανακλώνται σε πόνο των γονάτων απ’ ότι σε άλλες λιγότερο ευαίσθητες περιοχές, όπως ακόμα και το ισχίο.

Πόνος στα πόδια

Ένας ποδίατρος αναφέρει για τη σχέση ανάμεσα στην ψυχική κατάσταση και στον πόνο των ποδιών: «Οι αγχωμένοι άνθρωποι παρουσιάζονται με ένα μεγάλο εύρος βιοχημικών ζητημάτων. Δεν προσπαθώ να γίνω γκουρού… αλλά είμαι πεπεισμένος ότι υπάρχει μια ατεκμηρίωτη ακόμα σύνδεση ανάμεσα στο κατώτερο μέρος του ποδιού και στην συναισθηματική κατάσταση».

Οι ειδικοί στο Πανεπιστήμιο της Columbia παραδέχονται ότι «υπάρχουν ισχυρά στοιχεία για την ψυχική κατάσταση, που μπορεί να συσχετιστεί με σωματικά συμπτώματα» και ότι η αντιμετώπιση της πραγματικής αιτίας του πόνου μπορεί να είναι η απάντηση. Αφού εξετάσουμε τον κάθε σωματικό ξεχωριστό πόνο και το επίπεδο του στρες μας, το πιο αποτελεσματικό είναι να κάνουμε το ίδιο με κάθε συναισθηματική κατάσταση. Τι ακριβώς είναι αυτό που νιώθουμε; Τεχνικές χαλάρωσης (όπως προοδευτική χαλάρωση των μυών), ελεγχόμενη αναπνοή, διαλογισμό, κατευθυνόμενη φαντασία και πολλές άλλες τεχνικές και πρακτικές μπορούν να βοηθήσουν τους ανθρώπους που βιώνουν τόσο σωματικό όσο και/ή ψυχικό πόνο.

Πώς εκδηλώνεται σωματικά η κατάθλιψη;

Προβλήματα ύπνου
Τα προβλήματα ύπνου μπορεί να είναι ένα σύμπτωμα της κατάθλιψης. Η δυσκολία στο να αποκοιμηθεί κανείς, αλλά και ο ανήσυχος ύπνος με πολλές διακοπές είναι συχνά συμπτώματα. Από την άλλη πλευρά, μερικοί άνθρωποι μπορεί να φτάσουν στο άλλο άκρο και να κοιμούνται πάρα πολλές ώρες την ημέρα.

Πόνος στο στήθος
Οι πόνοι στο στήθος μπορεί να είναι ένα σύμπτωμα προβλήματος της καρδιάς, των πνευμόνων ή και του στομάχου. Αλλά μερικές φορές μπορεί να είναι ένα σύμπτωμα της κατάθλιψης. Αυτή η ψυχική κατάσταση μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο των καρδιακών παθήσεων. Επίσης, οι άνθρωποι που έχουν υποστεί καρδιακή προσβολή είναι πιο πιθανό να είναι καταθλιπτικοί.

Κόπωση και εξάντληση
Αν αισθάνεστε τόσο κουρασμένοι, ώστε δεν έχετε ενέργεια για τις καθημερινές σας εργασίες (ακόμα και όταν κοιμάστε ή ξεκουράζεστε πολύ), αυτό μπορεί να είναι ένα σημάδι ότι έχετε κατάθλιψη. Σύμφωνα με μια μεγάλη έρευνα, οι άνθρωποι που πάσχουν από κατάθλιψη είναι περισσότερο από τέσσερις φορές πιο πιθανό να αναπτύξουν ανεξήγητη κόπωση, ενώ τα άτομα με κόπωση είναι σχεδόν τρεις φορές πιο πιθανό να γίνουν καταθλιπτικά.

Μυϊκοί πόνοι και πόνοι στις αρθρώσεις
Ο πόνος και η κατάθλιψη συνδέονται στενά. Η καθημερινή “πάλη” με έναν χρόνιο πόνο μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο κατάθλιψης. Και η ψυχική ασθένεια η ίδια μπορεί να οδηγήσει σε πόνο, επειδή οι δύο παθήσεις “μοιράζονται” τους χημικούς αγγελιοφόρους που μεταφέρουν σήματα στον εγκέφαλο. Οι άνθρωποι που πάσχουν από κατάθλιψη είναι τρεις φορές περισσότερες πιθανό να αναπτύξουν χρόνιο πόνο.

Πεπτικά προβλήματα
Ο εγκέφαλος και το πεπτικό μας σύστημα είναι στενά συνδεδεμένοι και αυτός είναι ο λόγος που πολλοί άνθρωποι έχουν στομαχόπονους ή ναυτία, όταν είναι στρεσαρισμένοι ή ανήσυχοι. Η κατάθλιψη μπορεί επίσης να προκαλέσει συμπτώματα όπως ναυτία, δυσπεψία, διάρροια, ή δυσκοιλιότητα.

Πονοκέφαλοι
Οι άνθρωποι με κατάθλιψη έχουν συχνά πονοκεφάλους. Μια μελέτη έδειξε ότι τα άτομα με μείζονα κατάσταση της νόσου είναι τρεις φορές πιο πιθανό να υποφέρουν από ημικρανίες και τα άτομα με ημικρανίες έχουν πέντε φορές περισσότερες πιθανότητες να πάθουν κατάθλιψη.

Αλλαγές στην όρεξη ή το σωματικό βάρος
Μερικοί άνθρωποι χάνουν την όρεξή τους όταν αισθάνονται κατάθλιψη. Άλλοι, δεν μπορούν να σταματήσουν να τρώνε αφού νιώθουν ότι αυτό καταπραΰνει την απογοήτευση ή τη δυστυχία τους. Το αποτέλεσμα μπορεί να είναι απότομη απώλεια ή αύξηση του βάρους και, με την απώλεια βάρους, αντίστοιχη έλλειψη ενέργειας. Η κατάθλιψη έχει συνδεθεί με διατροφικές διαταραχές όπως η βουλιμία, η ανορεξία και η υπερφαγία. Στις γυναίκες, η σχέση μεταξύ κατάθλιψης και ανορεξίας ή βουλιμίας είναι πιο ισχυρή.

Πόνος στην πλάτη
Ο χρόνιος πόνος στην πλάτη μπορεί να συμβάλει στην εμφάνιση της κατάθλιψης. Αλλά μπορεί να συμβεί και το αντίστροφο. Οι άνθρωποι που πάσχουν από κατάθλιψη μπορεί να είναι τέσσερις φορές πιο πιθανό να έχουν πόνους στον αυχένα και την πλάτη.

Σεξουαλικά προβλήματα
Ένα άτομο με κατάθλιψη μπορεί να χάσει το ενδιαφέρον του για το σεξ. Οι άνθρωποι που πάσχουν από κατάθλιψη είναι πιο πιθανό να χρησιμοποιούν αλκοόλ και άλλες ουσίες, οι οποίες μπορεί να μειώσουν τη σεξουαλική τους ορμή και διάθεση. Μερικά συνταγογραφούμενα φάρμακα (συμπεριλαμβανομένων και εκείνων για τη θεραπεία της κατάθλιψης) μπορεί επίσης να επηρεάσουν αρνητικά τη λίμπιντο ενός καταθλιπτικού ατόμου.

Πηγές
http://enallaktikidrasi.com/2016/12/eidh-ponou-syndeontai-synaisthimata/
http://www.iatropedia.gr/psychiki-ygeia/etsi-ekdilonete-somatika-i-katathlipsi/39160/