Mελέτη μύθων και ψυχή

Η μελέτη των μύθων αποτελεί ένα θεμελιώδες εργαλείο για την κατανόηση των πρώιμων αντιλήψεων περί ψυχής, καθώς και των ψυχολογικών και κοινωνικών πρακτικών που ανέπτυξαν οι πρωτόγονες κοινωνίες. Η κατανόηση αυτών των αρχαϊκών αντιλήψεων είναι ζωτικής σημασίας για τη μελέτη της εξέλιξης της ψυχολογικής σκέψης και της επιστημονικής προσέγγισης της ψυχής. Μέσα από τη μελέτη των μύθων και των πρωτόγονων θρησκευτικών πρακτικών, αναδεικνύονται οι πρώτες απόπειρες κατανόησης της φύσης της ψυχής και των ψυχολογικών διεργασιών που τη συνοδεύουν.

Ορισμός του μύθου και σκοπός της μελέτης του
Σύμφωνα με τον Tokarev, ο μύθος είναι μια μορφή αφήγησης που προσπαθεί να εξηγήσει φυσικά και κοινωνικά φαινόμενα αποδίδοντας τους ανθρώπινα χαρακτηριστικά και φαντασιακές προσωποποιήσεις​. Η μελέτη των μύθων προσφέρει μια ουσιαστική προσέγγιση για την κατανόηση της αρχαϊκής σκέψης, που δεν υστερεί σε καμία περίπτωση της σύγχρονης επιστήμης, όπως επισημαίνει και ο Levi-Strauss.

Αντιλήψεις περί ψυχής στις πρωτόγονες κοινωνίες
Οι πρωτόγονες κοινωνίες ανέπτυξαν ποικίλες αναπαραστάσεις της ψυχής, τις οποίες συνδέουν συχνά με φυσικά φαινόμενα και αντικείμενα. Στις αντιλήψεις αυτές, η ψυχή θεωρείται μια λεπτή άυλη ουσία που μπορεί να εγκαταλείψει το σώμα κατά τη διάρκεια του ύπνου ή σε καταστάσεις έκστασης​. Ο Tylor ανέπτυξε την έννοια του ανιμισμού, υποστηρίζοντας ότι κάθε φυσικό φαινόμενο σχετίζεται με ένα άυλο πνεύμα, ενώ πολλές φυλές πίστευαν στην ύπαρξη πολλαπλών ψυχών στον άνθρωπο.

Τοτεμισμός και ανιμιστικές αντιλήψεις
Οι πρώτες θρησκευτικές πρακτικές, όπως ο τοτεμισμός και ο φετιχισμός, αποτελούν χαρακτηριστικά παραδείγματα της σύνδεσης των πρωτόγονων κοινωνιών με τα πνευματικά στοιχεία του φυσικού κόσμου​. Στον τοτεμισμό, οι φυλές ταυτίζονταν με ένα ζώο ή φυτό, το οποίο θεωρούνταν γενάρχης τους και δεν μπορούσε να βλαφθεί. Αντίστοιχα, ο φετιχισμός προσδιόριζε άψυχα αντικείμενα ως φορείς υπερφυσικών δυνάμεων, αναδεικνύοντας τις προσπάθειες των ανθρώπων να ελέγξουν τα φυσικά φαινόμενα μέσω μαγικών πρακτικών.

Σαμανισμός και πρωτόγονες ψυχοθεραπευτικές πρακτικές
Οι σαμάνοι, ως πρωτόγονοι θεραπευτές, θεωρούνταν οι πρώτοι ψυχολόγοι και ψυχοθεραπευτές, καθώς χρησιμοποιούσαν διάφορες τεχνικές για να επιτύχουν θεραπεία τόσο σε ψυχικό όσο και σε σωματικό επίπεδο. Οι σαμανιστικές τελετουργίες περιλάμβαναν επικλήσεις σε πνεύματα, με σκοπό την απελευθέρωση της ψυχής από κακά πνεύματα, και συνδέονταν στενά με την ψυχοσωματική θεραπεία.

Η μελέτη των μύθων και των πρωτόγονων ψυχολογικών αντιλήψεων προσφέρει σημαντική γνώση για τη διαμόρφωση της πρώιμης σκέψης γύρω από την ψυχή και τη θεραπεία της. Οι πρωτόγονοι λαοί ανέπτυξαν περίπλοκες αντιλήψεις για την ψυχή και τη σύνδεσή της με τον φυσικό κόσμο, θέτοντας τα θεμέλια για την εξέλιξη της ψυχολογίας ως επιστήμη.

Βιβλιογραφία

• Tokarev, S. Ορισμός Μύθου και Πρωτόγονες Κοινωνίες, 2020.
• Levi-Strauss, C. Δομισμός και Πρωτόγονη Σκέψη, 1963.
• Tylor, E.B. Primitive Culture: Researches into the Development of Mythology, Philosophy, Religion, Language, Art, and Custom, 1871.
• Eliade, M. Shamanism: Archaic Techniques of Ecstasy, 1964.