H δυνατότητα ανταπόκρισης της μητέρας στο βρέφος

Η έναρξη της μητρότητας χαρακτηρίζεται από σημαντικές ψυχολογικές και νευροβιολογικές αλλαγές. Αυτές οι αλλαγές εξοπλίζουν τη μητέρα να φροντίζει το νέο της παιδί. Αν και ικανοποιητική, η μητρότητα είναι επίσης μια εγγενώς αγχωτική περίοδος, περισσότερο για τις μητέρες με ανεπίλυτο τραύμα.

Προηγούμενη έρευνα εξέτασε πώς ένα ανεπίλυτο τραύμα μπορεί να εμποδίσει την απόκριση φροντίδας της μητέρας προς το βρέφος της, γεγονός που επηρεάζει περαιτέρω την ανάπτυξη ασφαλούς προσκόλλησης στο δικό της βρέφος. Το Dynamic Maturational Model of Attachment and Adaptation (DMM) έχει εισαγάγει μια μοναδική έννοια της «αναδιοργάνωσης προσκόλλησης», η οποία μπορεί να περιγραφεί ως μια διαδικασία κατά την οποία άτομα με ανεπίλυτο τραύμα μεταβαίνουν προς την ασφάλεια προσκόλλησης με βάση την βελτιωμένη κατανόηση των παρελθουσών και παρόντων εμπειριών.

Προκαταρκτικά αποτελέσματα από μια από τις προηγούμενες μελέτες μας έδειξαν ότι, μεταξύ μητέρων με ανεπίλυτο τραύμα, μητέρες που οι ίδιες επέδειξαν «αναδιοργανωτική προσκόλληση» προς την ασφάλεια, είχαν βρέφη με ασφαλή προσκόλληση, υποδεικνύοντας έτσι τη δυνατότητα να σταματήσει η μετάδοση ανασφαλούς προσκόλλησης μεταξύ των γενεών. Αν και αυτή η ιδέα είναι μεγάλης κλινικής σημασίας, απαιτείται περαιτέρω έρευνα για την αξιολόγηση των πλεονεκτημάτων της αναδιοργάνωσης της προσκόλλησης ως προστατευτικού παράγοντα και των θετικών συνεπειών της στην ανάπτυξη του παιδιού.

Eγκυμοσύνη και τοκετός

Οι μητέρες υφίστανται σημαντική προσαρμογή και αναδιοργάνωση κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και μετά τον τοκετό, τόσο σε ψυχολογικό όσο και σε νευροβιολογικό επίπεδο. Ψυχολογικά, η συναισθηματική επένδυση μιας νέας μητέρας απομακρύνεται από τον έξω κόσμο και επικεντρώνεται εκ νέου προς τα μέσα προς το βρέφος της (Slade et al., 2009). Η θεωρία της προσκόλλησης είναι ένα χρήσιμο πλαίσιο για να κατανοήσουμε πώς αυτές οι διαμορφωτικές σχέσεις διαμορφώνουν την ψυχολογική μας οργάνωση και συμπεριφορά σε όλη τη διάρκεια της ζωής. Ειδικά στο πλαίσιο της μητρικής φροντίδας, η θεωρία της προσκόλλησης εφιστά την προσοχή στη σημασία της ευαίσθητης απόκρισης της μητέρας στο βρέφος της ως προηγούμενο για την ανάπτυξη ασφαλούς προσκόλλησης του παιδιού στην ενήλικη ζωή. Νευροβιολογικά, μια νέα μητέρα υφίσταται νευρικές και ενδοκρινικές αλλαγές που την προετοιμάζουν να ανταποκριθεί στις περιεκτικές ανάγκες του νέου βρέφους της (Swain et al., 2007; Kim et al., 2016; Swain and Ho, 2017).

Παρά το γεγονός ότι είναι μια εγγενώς ικανοποιητική εμπειρία για πολλές μητέρες (Strathearn et al., 2008), η μητρότητα συνοδεύεται από ένα σύνολο προκλήσεων καθώς η νέα μητέρα προσαρμόζεται στις προαναφερθείσες αλλαγές. Επιπλέον, αυτές οι προκλήσεις μπορούν να αυξηθούν με την παρουσία αντιξοοτήτων της πρώιμης ζωής, ανεπίλυτων τραυμάτων ή ψυχοπαθολογίας. Αυτοί οι παράγοντες μπορεί να αλλάξουν τη συμπεριφορά και τη νευρική απόκριση μιας μητέρας στο βρέφος της, παρεμποδίζοντας τη δυαδική σχέση και θέτοντας το έδαφος για διαταραγμένη προσκόλληση μεταξύ των γενεών. Ο εντοπισμός πιθανών προστατευτικών παραγόντων μπορεί να βοηθήσει στον μετριασμό αυτής της διαταραγμένης σχέσης μεταξύ μητέρων που βρίσκονται σε κίνδυνο και των βρεφών τους, ανακόπτοντας ενδεχομένως τη μετάδοση της ανασφαλούς προσκόλλησης μεταξύ των γενεών.

• Unresolved Trauma and Reorganization in Mothers: Attachment and Neuroscience Perspectives