Τα συναισθήματα ως πυξίδα

Τα συναισθήματα έχουν κεντρική θέση στην υπαρξιακή ψυχοθεραπεία γιατί η συναισθηματική εμπειρία έχει την πιο άμεση σχέση με την εμπρόθετη φύση μας.

Μια ριζική διαφορά ανάμεσα στην υπαρξιακή προσέγγιση και σε κάποιες άλλες παραδόσεις είναι ότι στην πρώτη θεωρούμε οτι δεν υπάρχουν εγγενώς θετικά ή αρνητικά συναισθήματα.

Τα συναισθήματά μας τοποθετούν εντός της ύπαρξής μας και μας προσφέρουν τη δυνατότητα – δείχνοντάς μας παράλληλα και την αναγκαιότητα- της δράσης, της ευθύνης και της επιλογής.

Όμως υπάρχει ένα παράδοξο. Ενώ τα συναισθήματα μας στρέφουν προς τα εκεί που έχει νόημα, συχνά μας κρύβουν τις εναλλακτικές. Για παράδειγμα, αν νιώθω φόβο για κάποια πτυχή της ζωής μου, θα τείνω να βλέπω τρομακτική και την αντίστοιχη πτυχή του κόσμου και αυτό θα υπονομεύει κάθε άλλον τρόπο με τον οποίο ερμηνεύω τον κόσμο.

Η ψυχοθεραπεία είναι μια συνθήκη όπου τα συναισθήματά μας μπορούν να αποσαφηνίζονται. Καθώς γίνονται όλο και πιο ξεκάθαρα και ρητά, μας βοηθούν να βρίσκουμε κατεύθυνση στη ζωή μας.

Ο στόχος της υπαρξιακής ψυχοθεραπείας είναι να μάθουμε πώς να συντονιζόμαστε με τα γεγονότα του κόσμου μας και πώς να αξιολογούμε τη σημασία των επακόλουθων διαθέσεων και συναισθημάτων μας.

Στην ψυχοθεραπεία η περιγραφή αρχικά εστιάζεται στην συναισθητική εμπειρία και όχι στη διαμεσολαβημενη νοητική ή γνωσιακή εμπειρία. Αυτό συλλαμβάνει την αμεσότητα της εμπειρίας μας, οδηγώντας σε μια πληρέστερη κατανόηση της φύσης μας και των περιορισμών που επιβάλλουμε στους εαυτούς μας. Οι εξηγήσεις απομακρύνουν απο την κατανόηση.

Ο σκοπός είναι να ενθαρρύνουμε τον θεραπευόμενο να νιώσει με τον δικό του τρόπο την εμπειρία του, να την αισθανθεί, να τη περιγράψει, να την διακριβώσει, να την κατανοήσει και να βρει τον τρόπο να τη διαχειριστεί.

Το προσωπικό λεξιλόγιο ενός ατόμου, δηλαδή οι λέξεις που χρησιμοποιεί για να αναπαραστήσει τη συναισθηματική του ζωή, περιορίζονται από την προσωπική και πολιτισμική εμπειρία. Το λεξιλόγιό του πιθανότατα δεν αναπαριστά με επάρκεια το εύρος της εμπειρίας του.

Συχνά τα αισθήματα που δεν μπορούν να βιωθούν θα εκφραστούν μέσω της συμπεριφοράς (απουσία, ακύρωση συνεδρίας τελευταία στιγμή κτλ).

Ο στόχος του θεραπευτή είναι, μέσω των παρεμβάσεων του, να ωθήσει τον θεραπευόμενο να εμπλακεί εντονότερα στην πολυπλοκότητα της συναισθηματικής του εμπειρίας.

Ο σκοπός της ανίχνευσης μέσω των συναισθημάτων γίνεται προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι η επακόλουθη επιλογή θα γίνει σε συνθήκες μεγαλύτερης ελευθερίας και γνώσης απο πριν. Τα συναισθήματα θα συνδεθούν έτσι με πράξεις. 

Απόσπασμα απο το βιβλίο “ΑΝΑΠΤΥΣΣΟΝΤΑΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗΝ ΥΠΑΡΞΙΑΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑ”, των DEURZEN EMMY. VAN, ADAMS MARTIN