Όταν τα παιδιά νιώθουν υπεύθυνα για το διαζύγιο

Ο χωρισμός των γονέων αποτελεί μία από τις πιο επώδυνες εμπειρίες για τα παιδιά, τα οποία πολύ συχνά βιώνουν συναισθήματα ενοχής και αυτοκατηγοριών για το διαζύγιο. Τα παιδιά, ανάλογα με την ηλικία και τις γνωστικές τους ικανότητες, τείνουν να βλέπουν τη διάλυση της οικογένειας ως απόρροια των δικών τους συμπεριφορών. Η αυτοενοχή αυτή μπορεί να έχει μακροχρόνιες συνέπειες στην ψυχολογική τους ανάπτυξη. Σε αυτό το άρθρο, θα εξετάσουμε τις αιτίες πίσω από τα συναισθήματα αυτά, τις λανθασμένες πεποιθήσεις των παιδιών, και πώς οι γονείς μπορούν να τα βοηθήσουν να απαλύνουν το αίσθημα ευθύνης τους.

Οι λανθασμένες πεποιθήσεις των παιδιών για το χωρισμό

Πολλά παιδιά, ιδιαίτερα σε νεαρή ηλικία, αισθάνονται ότι ευθύνονται τα ίδια για το διαζύγιο των γονιών τους. Συχνά πιστεύουν ότι οι γονείς χωρίζουν επειδή δεν είναι «καλά» παιδιά, επειδή τσακώνονται με τα αδέλφια τους ή δεν ακούνε τους γονείς τους. Αυτή η πεποίθηση επιτείνεται όταν οι γονείς δεν δίνουν επαρκείς εξηγήσεις για τους λόγους του χωρισμού, αφήνοντας τα παιδιά να δημιουργούν τις δικές τους φανταστικές αιτίες. Η ενοχή αυτή μπορεί να τους ακολουθεί για πολλά χρόνια αν δεν ληφθούν κατάλληλα μέτρα από τους γονείς.

Εγωκεντρισμός και αίσθημα ευθύνης

Η εγωκεντρική σκέψη των παιδιών, ιδίως στην προσχολική ηλικία, τα οδηγεί να θεωρούν ότι βρίσκονται στο κέντρο όλων των γεγονότων που συμβαίνουν γύρω τους. Δεν μπορούν να διαχωρίσουν τις δικές τους πράξεις από τις αποφάσεις των άλλων, και συνεπώς, αισθάνονται ότι ελέγχουν τα πάντα, ακόμα και το διαζύγιο των γονιών τους. Αυτό τους προκαλεί έντονο άγχος και φόβο εγκατάλειψης.

Όταν οι γονείς κατηγορούν τα παιδιά

Σε κάποιες περιπτώσεις, οι ίδιοι οι γονείς ενισχύουν το αίσθημα ευθύνης των παιδιών, είτε με άμεσες κατηγορίες («Εσύ φταις που χωρίσαμε») είτε με έμμεσο τρόπο («Χωρίσαμε για το δικό σου καλό»). Αυτή η μεταφορά ευθυνών μπορεί να έχει καταστροφικές συνέπειες για την ψυχική υγεία των παιδιών, οδηγώντας σε χαμηλή αυτοεκτίμηση, άγχος, ακόμα και κατάθλιψη. Οι γονείς πρέπει να αναλαμβάνουν πλήρως την ευθύνη για τις δικές τους αποφάσεις και να μην την μεταθέτουν στα παιδιά.

Ο Ρόλος των γονέων στη διαχείριση της ενοχής

Είναι απαραίτητο οι γονείς να μιλούν ανοιχτά στα παιδιά τους για το διαζύγιο και να διαλύουν τις λανθασμένες υποθέσεις τους για ευθύνη. Με κατάλληλες εξηγήσεις και διαβεβαιώσεις, τα παιδιά μπορούν να απαλλαγούν από το βάρος της ενοχής. Οι γονείς πρέπει να είναι έτοιμοι να ανταποκριθούν στη λύπη, τον θυμό και την ταραχή των παιδιών και να τα βοηθήσουν να χειριστούν τα συναισθήματά τους.

Το αίσθημα ενοχής των γονέων και οι επιπτώσεις του στα παιδιά

Το αίσθημα ενοχής δεν περιορίζεται μόνο στα παιδιά, αλλά συχνά επηρεάζει και τους γονείς. Οι γονείς μπορεί να νιώθουν ένοχοι για την απόφασή τους να χωρίσουν και να προσπαθούν να επανορθώσουν στα παιδιά τους. Αυτή η ενοχή, αν δεν διαχειριστεί σωστά, μπορεί να οδηγήσει σε υπερβολικές αντιδράσεις που επιδεινώνουν το πρόβλημα αντί να το λύνουν.

Τα παιδιά που βιώνουν το διαζύγιο των γονιών τους χρειάζονται ιδιαίτερη στήριξη για να κατανοήσουν ότι δεν φέρουν καμία ευθύνη για τις αποφάσεις των ενηλίκων. Οι γονείς παίζουν καθοριστικό ρόλο στην απάλυνση των ενοχών των παιδιών, μέσα από ανοιχτές συζητήσεις και σαφείς εξηγήσεις. Με τη σωστή προσέγγιση, τα παιδιά μπορούν να προσαρμοστούν καλύτερα στη νέα πραγματικότητα και να συνεχίσουν την ψυχολογική τους ανάπτυξη χωρίς το βάρος των αβάσιμων ευθυνών.

Βιβλιογραφία

Exquisite Minds (2023). Why Children Feel Guilty When Parents Divorce. Διαθέσιμο στο: http://www.exquisite-minds.com/idea-of-the-week/why-children-feel-guilty-when-parents-divorce
The Labor of Love (2023). Why Children Feel Responsible for Divorce. Διαθέσιμο στο: http://www.thelaboroflove.com/articles/why-children-feel-responsible-for-divorce
Larson, V. (2023). What Kids Think About Divorce. HuffPost. Διαθέσιμο στο: http://www.huffingtonpost.com/vicki-larson/what-kids-think-about-div_b_2236747.html
Growing Up Great (2023). Children and Divorce. Διαθέσιμο στο: http://kidzedge.com/recent-issues/parental-alienation-dont-blame-the-kids
Kids Health (2023). Talking to Children About Divorce. Διαθέσιμο στο: http://kidshealth.org/parent/emotions/feelings/divorce.html

Δικτυογραφία

Kids Health (2023). Divorce and Children’s Emotions. Διαθέσιμο στο: http://www.childrenanddivorce.com/handouts/id5.html
HuffPost (2023). Helping Children Cope with Divorce. Διαθέσιμο στο: http://www.childrenanddivorce.com/handouts/id6.html