Φιλοσοφία
-
Ο “μεταπρατισμός” του Χρήστου Γιανναρά
Ο Χρήστος Γιανναράς, ως ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους Έλληνες φιλοσόφους, αφιέρωσε ένα σημαντικό μέρος του έργου του στην ανάλυση της ελληνικής κοινωνίας και της διαμόρφωσης της ταυτότητάς της. Ένα κεντρικό θέμα που συχνά αγγίζει είναι ο μεταπρατισμός, μια έννοια που χρησιμοποιoύσε συχνά για να περιγράψει την τάση της ελληνικής κοινωνίας να υιοθετεί ξένα πρότυπα και αξίες χωρίς κριτική σκέψη. Ο μεταπρατισμός στην κοινωνική και πολιτισμική του διάσταση, σύμφωνα με τον Γιανναρά, συνδέεται με τη λειτουργία των μεταπρατών, οι οποίοι παίζουν το ρόλο των μεσαζόντων ή διαμεσολαβητών ανάμεσα σε διαφορετικούς πολιτισμούς. Αυτοί υιοθετούν ξένα πρότυπα και τα μεταφέρουν στην τοπική κοινωνία, με αποτέλεσμα να λειτουργούν ως φορείς επιρροής που διαμορφώνουν…
-
Θρησκεία και Ψυχανάλυση στον 21ο αιώνα
Αρκεί ένα τίποτα και το λέγειν δημιουργεί Θεό. Και όσον καιρό θα λέγεται κάτι, η υπόθεση Θεός θα είναι παρούσα[1]. Ζακ Λακάν, Ακόμη Τι συνέβη; Γιατί η θρησκεία, της οποίας την εξαφάνιση επέμενε να προδικάζει η ορθολογιστική Δύση, κρατά γερά εκεί όπου οι κοσμικές ουτοπίες, προϊόντα μιας ρευστής νεωτερικότητας, έχουν αποτύχει παταγωδώς; Ο συνδυασμός της νιτσεικής θεωρητικοποίησης, που βασίζεται στην οργάνωση της κοινωνίας και τη νοηματοδότηση της ανθρώπινης ύπαρξης, και της φροϋδικής προσέγγισης του θρησκευτικού, με την παραίτηση από τις ενορμήσεις (θυσία απόλαυσης) που απαιτείται για τη δόμηση της κοινωνίας, συνιστούν τον πυρήνα της δυτικής σκέψης όσον αφορά στο ζήτημα που εξετάζουμε. Ο Λακάν μας έχει μάθει ότι υπάρχει γνώση…
-
Η ελευθερία ως υπαρξιακή συνθήκη
Η ηρωϊκή ελευθερία είναι ουσιαστική πραγμάτωση ζώντος πνεύματος και επίτευξη υψηλού επιπέδου ήθους. Χρήστος Μαλεβίτσης Ιστορική Μνήμη Τα ιστορικά γεγονότα χρειάζεται οπωσδήποτε να μνημονεύονται γιατί έτσι λειτουργούν και ως εφαλτήριο για στοχασμό σε ό, τι αφορά στο παρόν και το μέλλον. Έχει εύστοχα σημειωθεί ότι: «Ἡ ἀκριβής ἐξιστόρησις τῶν γεγονότων τῆς Ἐπαναστάσεως του 1821 δέν μᾶς λείπει. Δέν μᾶς λείπουν ἀκόμη οὔτε μονογραφίαι ἤ ἱστορικά δοκίμια, οὔτε καί ἀπόπειρα πρός «ἐπιστημονικήν» ἐξακρίβωσιν καί παράθεσιν τῶν πολεμικῶν καί διπλωματικῶν πράξεων. Μᾶς λείπει ὅμως ἡ ἀντίληψις τῆς ψυχῆς, τοῦ πνεύματος τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπαναστάσεως, ἡ ἐκ μέρους, ἑνός ἑκάστου ἐξ’ ἡμῶν, κατανόησις τῆς μεταμορφώσεως ἡ ὁποία συνετελέσθη εἰς τάς ψυχάς τῶν πατέρων μας…
-
Ο Ηλίας Λογοθέτης για τη Ζωή και το Θάνατο
Είμαι μεταφορέας.Μεταφέρω το ήθος του Ποιητή.Μεταφέρω σπάνιο υλικό με κατάνυξη.Μεταφέρω το υλικό που δημιούργησεκάποιος άλλος.Πολλές φορέςσυγκρούομαι με τα κείμενα.Διαφωνώ με αυτά που λέω.Με τις λέξεις που εκστομίζω.Δεν είχα σκεφτεί να γίνω ηθοποιός.Ένας φίλος, ο Γιώργος Ασδραχάςμε προέτρεψε και πήγα στον Κουν.Κουν, Ευαγγελάτος, Βολανάκης.Είχα την ευτυχία να μαθητεύσω καιδίπλα στον συνθέτη Γιάννη Χρήστουκαι να νιώσω την αύρα του μύστη.Έχω πάρει βραβείααλλά δε χάρηκα ιδιαίτερα.Τη χαρά που πήρα ως μαθητήςστην πρώτη παγκόσμια παράστασητων Περσών του Θεάτρου Τέχνηςως κορυφαίος στο Λονδίνο,δε μπορεί να μου τη δώσει κανείς.Το Θέατροδεν το χρησιμοποίησα θεραπευτικά.Είναι η δουλειά μου. Στην οποίαδε μπορώ να εξηγήσω γιατί έμεινα.Η ψυχή μου έπρεπε να είναι αλλού.Να ανήκω στη σφαίρα της Ποίησης,γιατί μεγάλωσα…
-
Πώς συνδέεται η ενσυναίσθηση με την αισθητική;
Η έννοια της ενσυναίσθησης, όπως την ανέπτυξε ο Theodor Lipps, αποτελεί έναν πυλώνα στη φιλοσοφία και ψυχολογία της αισθητικής και της ανθρώπινης εμπειρίας. Μέσω της ενσυναίσθησης, o Lipps προσπαθούσε να εξηγήσει πώς μπορούμε να “μεταφέρουμε” τον εαυτό μας σε αντικείμενα ή άλλους ανθρώπους, να βιώσουμε και να κατανοήσουμε τις εσωτερικές τους καταστάσεις, συναισθήματα ή σκέψεις, καθώς και να αντλήσουμε αισθητική απόλαυση ή κατανόηση από αυτή τη διαδικασία. Ενσυναίσθηση και Αισθητική Στον τομέα της αισθητικής, ο Lipps εστίασε στο πώς η ενσυναίσθηση μπορεί να μας βοηθήσει να “συμμετάσχουμε” στην ψυχική ζωή των αντικειμένων τέχνης, να αντλήσουμε συναισθηματική και πνευματική συνδεσιμότητα με τα έργα, ανεξάρτητα από την φυσική τους μορφή. Αυτό σημαίνει…
-
Το “Μη Ορατό”
“Ότι εμποδίζει την εξέλιξη μας καταγράφεται ως μη ορατό” Η φράση αυτή τόσο κυριολεκτικά, όσο και μεταφορικά απηχεί μια βαθιά ψυχολογική και φιλοσοφική αλήθεια για την ανθρώπινη εμπειρία. Αυτή η προσέγγιση εστιάζει στην ιδέα ότι πολλά από τα εμπόδια ή τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε στη ζωή μας δεν είναι πάντα άμεσα ορατά ή εύκολα αναγνωρίσιμα. Αντίθετα, μπορεί να είναι υποβόσκοντα, κρυμμένα στο ασυνείδητο μέρος του ψυχισμού μας ή να είναι ενσωματωμένα σε βαθύτερες δομές της σκέψης και της συμπεριφοράς μας. Η Σημασία του Μη Ορατού στην ΑυτοεξέλιξηΑσυνείδητα Πρότυπα Σκέψης: Πολλές φορές, οι πεποιθήσεις και οι σκέψεις που περιορίζουν την εξέλιξή μας δεν είναι επιφανειακά ορατές. Αυτά τα ασυνείδητα μοτίβα μπορούν…
-
Η δύναμη των συμβόλων
Το σύμβολο σημαίνει κάτι αόριστο, άγνωστο ή απόκρυφο σε εμάς. Οι θρησκείες χρησιμοποιούν συμβολική γλώσσα και εκφράζονται με εικόνες. Ο άνθρωπος δημιουργεί σύμβολα εντελώς ασυνείδητα και αυθόρμητα. Ένα σύμβολο αντιπροσωπεύει μία πράξη, ένα πρόσωπο, μία ιδέα. Σύμβολο είναι ένας όρος, ένα όνομα, μία λέξη, μία εικόνα, μία ιδέα, που μπορεί να μας είναι προσιτά στην καθημερινή ζωή αλλά έχουν και σημασίες που προστίθενται στο συμβατικό εμφανές νόημά τους, οι οποίες χρειάζεται να αποκωδικοποιηθούν. Το σύμβολο σημαίνει κάτι αόριστο, άγνωστο ή απόκρυφο σε εμάς. Οι θρησκείες χρησιμοποιούν συμβολική γλώσσα και εκφράζονται με εικόνες. Ο άνθρωπος δημιουργεί σύμβολα εντελώς ασυνείδητα και αυθόρμητα. Σύμβολα βρίσκουμε μέσα στην τέχνη, τη γλώσσα, τα όνειρα, τους…
-
Η αυθεντικότητα μέσα από την ποίηση του Ελύτη
“Με ενδιαφέρουν οι άνθρωποι που είναι φορείς μιας αθωότητας”. Οδυσσέας Ελύτης Η έκφραση του Οδυσσέα Ελύτη για την αθωότητα ως ένα χαρακτηριστικό που εκτιμά στους ανθρώπους ανοίγει μια πόρτα σε ένα από τα βαθύτερα θέματα που διαπερνά το σύνολο της ποιητικής του δουλειάς: την αναζήτηση της ουσίας και της αλήθειας μέσα από την ομορφιά και την καθαρότητα της ανθρώπινης ψυχής. Η αθωότητα, στο έργο του Ελύτη, δεν αντιμετωπίζεται ως μια απλή έλλειψη εμπειρίας ή γνώσης, αλλά ως μια δυνατότητα ανακάλυψης και επανασύνδεσης με τα βασικά και αυθεντικά στοιχεία της ζωής. Αυτή η αθωότητα αποτελεί την πύλη για μια πιο βαθιά και πνευματική αντίληψη του κόσμου, μια αντίληψη που περιλαμβάνει την…
-
«Προερχόμαστε από τα όνειρα»
Ο διακεκριμένος Έλληνας κοσμολόγος και καθηγητής Υπολογιστικής Φυσικής στο Πανεπιστήμιο Chapman της Καλιφόρνιας Μηνάς Καφάτος σε μια ενδιαφέρουσα συζήτηση για τη συνείδηση, τον χρόνο, τη σκοτεινή ύλη, τη δύναμη του νου και την εuδαιμovία. Είναι κβαντικός φυσικός, κοσμολόγος και αστροφυσικός. Κατέχει την έδρα Fletcher Jones Υπολογιστικής Φυσικής στο Πανεπιστήμιο Chapman της Καλιφόρνιας και ειδικεύεται στον τομέα της Συνειδητότητας. Εδώ και πολλά χρόνια δίνει ομιλίες και σεμινάρια σε πανεπιστήμια, συνέδρια και επιχειρήσεις σχετικά με τους φυσικούς νόμους που αποτελούν τα θεμέλια του σύμπαντος, την εφαρμογή τους στην καθημερινή ζωή, την ευημερία του ατόμου, την ευεξία και την επιτυχία. Έχει λάβει πολυάριθμα βραβεία και τιμητικές διακρίσεις, έχει συγγράψει βιβλία πνευματικής αναζήτησης και…
-
Τι είναι η θρησκεία κατά τη Ψυχανάλυση; – Η φυσιολογία της θρησκείας: Θεραπεία
Η στάση του Φρόυντ απέναντι στην θρησκεία είναι κριτική και διαλεκτική. Ποτέ δεν εκφυλίζεται σε υπερβολές ή ρητορείες ούτε πάλι καταντά πολεμική και μονομερής, εμπαθής ή μονόπλευρη. Αυτό καταδεικνύεται από το ότι ο πατέρας της ψυχανάλυσης αναγνωρίζει τα θετικά στοιχεία της θρησκείας στο ίδιο αυτό έργο του «Το Μέλλον μιας Αυταπάτης» (1927). «Όπως δεν πρέπει να εξαναγκάζεται κανείς να πιστεύει, έτσι και να μην πιστεύει. Αλλά ας μην αρέσκεται κανείς στην αυταπάτη ότι με τέτοιες αιτιολογήσεις βαδίζει στον δρόμο της ορθής σκέψης … Η άγνοια είναι άγνοια και από αυτή δεν προέρχεται κανένα δικαίωμα να πιστεύουμε σε κάτι». Επιπλέον διευκρινίζει με σαφήνεια: «Δεν σκοπεύουμε με αυτήν την έρευνα να πάρουμε…
