«Ο Ηλίθιος»

Ο «Ηλίθιος» του Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι αφηγείται την ιστορία του πρίγκιπα Λεβ Μίσκιν, ενός ανθρώπου που πάσχει από επιληψία και επιστρέφει στη Ρωσία μετά από πολυετή απουσία. Η αθωότητα και η αγαθή φύση του, χαρακτηριστικά που τον κάνουν να ξεχωρίζει, γίνονται αντικείμενο χλευασμού και περιφρόνησης από την κοινωνία της Αγίας Πετρούπολης, όπου βρίσκεται. Παρ’ όλα αυτά, ο Μίσκιν ανταποδίδει σε όλους με καλοσύνη, ακόμα και όταν αντιμετωπίζει την απόρριψη και την καχυποψία.

Η ζωή του αλλάζει όταν ξαφνικά κληρονομεί μια μεγάλη περιουσία, γεγονός που τον φέρνει στο επίκεντρο του κοινωνικού ενδιαφέροντος και της προσοχής. Παρά την κοινωνική προβολή, η φύση του παραμένει ανεξήγητη για τους γύρω του, προκαλώντας σε αυτούς αντικρουόμενα συναισθήματα — από δέος και σεβασμό μέχρι ζήλια και εχθρότητα. Καθώς βυθίζεται στη δίνη των ανθρώπινων παθών, της απαξίωσης, της απληστίας, του έρωτα και της ζήλιας, ο Μίσκιν αντιδρά με αυταπάρνηση, αγάπη και αυτοθυσία, κρατώντας ζωντανή την ελπίδα για έναν κόσμο πιο ανθρώπινο.

Το μυθιστόρημα γράφτηκε εξ’ ολοκλήρου στην Ευρώπη, μακριά από την πατρίδα, σε μια εποχή προσωπικής απελπισίας και μεγάλης φτώχειας για τον ίδιο τον Ντοστογιέφσκι, που νοσταλγούσε βαθιά τη Ρωσία. Με τις επιληπτικές κρίσεις να τον βασανίζουν και τις υπαρξιακές αγωνίες να τον ταλανίζουν, ο συγγραφέας δημιούργησε έναν ήρωα που, όπως ο ίδιος σημείωνε, αποτυπώνει την εικόνα «ενός πραγματικά καλού και θετικού ανθρώπου».

Ο «Ηλίθιος» δεν είναι μόνο η ιστορία ενός ανθρώπου, αλλά και η εικόνα μιας κοινωνίας που φαίνεται να θέλει να ξορκίσει το κακό και να αναζητά το καλό, αλλά συχνά αδυνατεί να το κατανοήσει και να το αποδεχθεί. Μέσα από τον πρίγκιπα Μίσκιν, ο Ντοστογιέφσκι μας καλεί να αναλογιστούμε τι σημαίνει πραγματική καλοσύνη και πώς αυτή μπορεί να σταθεί απέναντι σε έναν ατελή κόσμο.